Mohsen Leisi. Câmi’û’t-Tevârîh-i Hasanî adlı Farsça eserin Moğollar ile ilgili kısmının tahlil-tenkid ve değerlendirmesi. Doktora tezi (2018)

Mohsen Leisi. Câmi’û’t-Tevârîh-i Hasanî adlı Farsça eserin Moğollar ile ilgili kısmının tahlil-tenkid ve değerlendirmesi. Doktora tezi. İzmir: T.C. Ege Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018, X+287 s.

Özet

Biz bu tezimizde; kısaca tarih biliminden, İranlı asıllı tarihçi ve şair İbn Şehâb’ın ve onun 857/1453’de tamamlamış olduğu, tarihi eseri olan Câmi’u’t-tevârîh-i Hasenî bir kısmından bahsettik. Önsöz bölümünde; içeriği dair genel bilgiler verdik. Giriş bölümünde; Tarih bilimin Ortaya çıkışından ve Ortaçağda İslam dünyasındaki gelişiminden kısaca bahsettik. Tezimizi iki bölüme ayırdık. Birinci bölümde; İbn Şehâb’ın yaşamına ve eserlerine dair bilgi verdik. Câmi’u’t-tevârîh-i Hasenî hem içerik bakımından önemli ve kullanışlı, hem de üslup bakımından anlaşılır, ve sade eserdir ve bu eser ile ilgili ayrıntılı bilgi verdik. İkinci bölümde ise; altıncı bölümün yedinci kısmında eserin Moğollar ile ilgili çevirisini yaptık. Anlaşılması güç olan ifadeleri daha rahat anlayabilmeniz için o kısımları; çeşitli kaynaklarla açıklamaya çalıştık. Nihayet anladık ki: Câmi’u’t-tevârîh-i Hasenî, genel bir tarih olarak tarih bilimine dair konulardan bahsetse de; siyasi, kültürel, sosyal ve tarihi bilgiler veren değerli bir eserdir. Câmi’u’t-tevârîh-i Hasenî, tarih bilimi açısından 15. Yüzyılın yazılan eserlerin içinde önemli bir yeri vardır. İbn Şehâb, İslam tarihinin Timurlu dönemin saygın bilim adamlarından bir tanesidir.

Abstract

In our this thesis; we briefly talk about the science of history, Iranian historian and poet Ibn shahab and a part of his work, Jami’ al-tawarikh which about history and finished in 740/1340. In the preface section; we gave general information about the content. In the introduction chapter, we briefly talk about occurring the science of history and the development of the Islamic world in the Middle Ages. We divided it into two parts. In the first chapter; We gave information about Ibn Shahab’s life and his works. Jami’ al-tawarikh is an important and useful work both in terms of content and simple and understandable wording, and we gave detailed information about this work. In the second chapter; we made a translation for the seventh part of the sixth section of the work aobut the Mongols. To explain the expressions that are difficult to understand, various references were used. Finally we understood; generally Jami’ al-tawarikh not only talks about the science of history, but also Jami’ al-tawarikh is a valuable work which include politics, cultural, social and historical information. Jami’ al-tawarikh has an important position among the works about history which were written in the 15th century. Ibn Shahab is one of the most reputable scholars of the Timurid period of Islamic history.