| Tez Künye | Durumu | ||
| “Molla Nasreddin” dergisinin Azerbaycan şiirine katkıları / The contributions of journal “Molla Nasreddin” to Azerbaijanian poetry Yazar:TARANA ABDULLAYEVA Danışman: PROF.DR. FİKRET TÜRKMEN Yer Bilgisi: Ege Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dünyası Araştırmaları Ana Bilim Dalı / Türk Dünyası Edebiyatı Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2005 358 s. | ||
| “Molla Nasreddin Dergisinin Azerbaycan Şiirine Katkıları” adlı bu çalışmada “Molla Nasreddin” dergisi yenilikçi şairler yetiştirmiş bir ekol olarak ele alınmıştır. 1905 Rusya ihtilâlinden sonra Azerbaycan’ın aydm kesimi, aydınlanma ve özgürlük isteklerini daha aktif şekilde dile getirmeye başlamışlardı. Bu doğrultuda, Azerbaycan gazetecilerinin karşılarına çıkan engellerin üstesinden gelebilen Mirza Celil Memmedguluzade 1906 yılında “Molla Nasreddin” adlı derginin birinci sayışım yayımladı. Kısa bir süre içinde “Molla Nasreddin”, aydınlanma ve gelişme fikirlerini destekleyen büyük bir yazar ve şair grubunu etrafına topladı. Çalışmanın Giriş bölümünde Molla Nasreddin dergisinin yayımlanma tarihçesi ve onun Azerbaycan’ın sosyal, siyasî ve edebî hayatmda oynadığı rol üzerinde duruldu. XX. Yüzyılın başlarında basmda büyük tartışmalara yol açan dil ve konumuzla direkt bağlantısı olan “yeni” ve “eski” şiir problemi ve “Molla Nasreddin ekolünün ortaya çıkış sebeplerinden söz edildi. I. Bölümde derginin en ünlü şairi ve Azerbaycan hiciv şiirinin gerçek sembolü olan Mirza Elekber Sabir’in hicivleri incelendi ve konularına göre eserlerinin tasnifi yapıldı. Sabir hakkında yapılan çalışmalar, şairin kullandığı takma adlar hakkında da bu bölümde bahsedildi. II. Bölümde “Molla Nasreddin” dergisinin yetiştirdiği E. Nezmi, E. Gemküsar, M. S. Ordubadi, B. Abbaszade, E. R. Şemçizade, S. M. Esgerov, M. H. Zeynalov, M. C. Esgerzade, M. M. H. Ahundov, E. Müznib, C. Cabbarlı, M. E. Möcüz, E. M. Rehimov, M. M. Sabit, S. Mensur, B. Seyidzade ve S. Rehman gibi ünlü şairlerin hicivleri gözden geçirildi ve işledikleri esas konular üzerinde duruldu. III. Bölümde “Molla Nasreddin” dergisinde yayımlanan şiirlerin Azerbaycan edebî diline getirdikleri yenilikler madde madde sıralandı. “Molla Nasreddin” dergisi Türk dünyası edebiyatlarıyla karşılıklı ilişki ve etkileşim içinde gelişmekteydi ve Yalan ve Orta Doğu halklarının edebiyatına, sosyal düşüncesine büyük katkıda bulunmuştu. IV. Bölümde “Molla Nasreddin”in Tataristan, Kafkasya, Orta Asya, Güney Azerbaycan ve Türkiye edebiyatlarına etkisi araştırıldı. Sonuç Bölümünde ise elde ettiğimiz sonuçlar üzerinde durularak çalışmamızın genel bir değerlendirilmesi yapıldı. | |||
| In this study, called “The Contributions of Journal Molla Nasreddin to Azerbaijanian Poetry”, the journal “Molla Nasreddin” was considered as a school, growing up the poets- innovators. After the Russian Revolution of 1905 members of Azerbaijanian national intelligentsia became more active in pursuing the goal of enlightenment and national liberation. With a large difficulties, appeared ûı front of Azerbaijanian publishers, Mirza Jelil Memmedguluzade managed to publish the first issue of the journal “Molla Nasreddin” in 1906. in a short time “Molla Nasreddin” became the rallying point for a large circle of writers and poets, who were supported the ideas of enlightenment and progress. in Introduction of this study was given the information about chronology of issuing of the journal “Molla Nasreddin” and the role it has played in social, political and literary life of Azerbaijan. The problems of language and the problem of “old verse” and “new verse” directly connected to our matter, were having paved the way for a long discussions in press m early XX century were mentioned in this chapter. in Chapter I, the satires of the most popular poet of “Molla Nasreddin” and the true symbol of Azerbaijanian satMc poetry, Sabir were analyzed and the classification on the main topics of his verses was presented. The studies vvritten on Sabir and his nicknames were mentioned also in this chapter. in Chapter II, was given information about the prominent poets of journal “Molla Nasreddin” such as E. Nezmi, E. Gemkusar, M. S. Ordubadi, B. Abbaszade, E. R. Shemchizade, S. M. Esgerov, M. H. Zeynalov, M. J. Esgerzade, M. M. H. Ahundov, E. Muznib, J. Jabbarlı, M. E. Mocuz, E. M. Rehimov, M. M. Sabit, S. Mensur, B. Seyidzade, S. Rehman, their satires and the main topics of their verses. in Chapter III, the innovations brought by the poets of journal “Molla Nasreddin” to Azerbaijanian literary language were arranged item by item. The journal “Molla Nasreddin” was developing in mutual connection and interaction with literatures of Turkic world and made great contributions to literatüre and social thoughts of Close and Middle East hı Chapter IV, were researched the effects “Molla Nasreddin” has upon the satiric poetry of Tataristan, Caucasus, Central Asia, Iran and Turkey. in Conclusion, a general evaluation has been made on Molla Nasreddin poetry school. | |||