Mümine Çakır. Kavsî, hayatı, edebî kişiliği ve dîvânı (inceleme-tenkitli metin-dizin). Doktora tezi (2008)

Tez KünyeDurumu
Kavsî, hayatı, edebî kişiliği ve dîvânı (inceleme-tenkitli metin-dizin) / Kavsî, life, literary figure and his Ottoman divan (Analysis-review-directory)
Yazar:MÜMİNE ÇAKIR
Danışman: PROF. DR. FİLİZ KILIÇ
Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü
Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature
Dizin:Eski Türk edebiyatı = Old Turkish literature
Onaylandı
Doktora
Türkçe
2008
XVI+1088 s.
Kavsî, Hayatı, Edebî Kişiliği ve Divanı (İnceleme-Tenkitli Metin-Dizin), Doktora Tezi, Ankara 2007Tezimizin amacı Türkiye’de tanınmayan Kavsî isimli Türk şairinin ve Dîvânı’nın ilim alemine tanıtılmasıdır. Tezin kapsamı; Kavsî’nin hayatı, edebî yönü, getirdiği yenilikler, Dîvân’ı ve Dîvân’ın incelenmesidir. Bunun için inceleme ve tenkit yöntemlerine başvurulmuştur.Kavsî, 17, asırda yaşamış, Tebrizli bir divan şairidir. Eğitim almak için İsfahan’a gitmiştir. Devrin ileri gelenleriyle dostluk kurmuştur. Önemli şairlerin eserlerini okumuş ve kendisini şiir alanında yetiştirmiştir. Kendisinden önce yaşamış olan Fuzûlî’nin şiirlerine nazireler yazmış ve onun şiir anlayışını takip etmiştir. Nazireleri başarılıdır. Lirik bir şairdir. Şiirlerinde çeşitli sanatları kullanmıştır. En çok gazel nazım şekliyle şiirler yazmıştır. Şiirleri klasik Divan şiiri anlayışına uygundur. Sade bir dil kullanmış, deyim ve atasözlerine çokça yer vermiştir. Türk dilinin önemini vurgulamak için halkın söyleyişlerini kullanmıştır. Arapça ve Farsça kelimeler yerine Türkçe kelimeleri tercih etmiştir. Aruz veznini başarıyla uygulamıştır. Şiirlerinde kullandığı kafiye ve redifler dikkat çekicidir. Kavsî’nin şiirlerinde din ve tasavvufa ait unsurlar çok değildir. Bazı tasavvufî ifadeleri kullanmış, fakat birkaç gazelin dışında tasavvufî şiir yazmamıştır. Şiirlerinde sosyal hayatın izlerini, Türklere ait gelenekleri görmek mümkündür. Âşık, sevgili ve rakip üçgeninde en çok âşık ve sevgili üzerinde durmuştur. Âşık, diğer Divan şairlerinde olduğu gibi sevgiliye kavuşmak için çeşitli sıkıntılar çeker, onun hasretiyle ağlayıp inler. Sevgili âşığa zulmeden, kaşıyla, gözüyle, gamzesiyle, ağzıyla âşığa acı çektiren bir kişidir. Âşık, sevgilinin zulümlerine sabreder ve ona kavuşma hayali kurar. Tabiat da şiirlerde fazlaca yer alır. Tabiattaki unsurlar âşığın ve sevgilinin çeşitli yönlerine benzetilir. Beyitlerde sıklıkla felekten, kaderden şikayet edilir. Bütün bu insana, tabiata, sosyal hayata ait unsurlar devrin divan şiiri anlayışına uygundur. Kavsî Dîvânı’nın değişik coğrafyalarda nüshaları vardır. Bu da onun sevildiğinin bir işaretidir.Anahtar kelimeler: Kavsî, Tebriz, Lirik şiir, Gazel, Deyim ve Atasözleri
Kavsî, Life, Literary Figure and his Ottoman Divan (Analysis-Review-Directory), Postgraduate Thesis, Ankara 2007The aim of our thesis is to introduce Turkish Poet and his Ottoman Divan, Kavsi, who is not known in Turkey, to science world. The scope of thesis is the Life and literary profile of Kavsi, his innovations, examining the Ottoman Divan and his Ottoman Divan. For this purpose, analysing and reviewing methods have been used.Kavsi is an Ottoman Divan poet from Tabriz, who lived in the 17th century. He went to Esfahan for his education and engaged in science. He built good relationships with notables of the period. He read important poets? works and educated himself. He cross-referred to Fuzuli, who lived before his age, and following Fuzuli?s poet concept. However, he did not imitate Fuzuli. His cross-referrals are quite successful. He is a lyrical poet. He used several arts in his poems. He mostly produced poems in ghazal verse. His poets fit to classical Ottoman Divan concept. He used simple language on his poets, and frequently gave space to proverbs and idioms. In order to stress the importance the Turkish language, he used folk pronunciation and expression. He preferred to use Turkish words instead of Farsi and Arabic words. He successfully applied Aruz meter in his poems. His rhymes are notable. Religious and Sufism elements did not take so many places in Kavsi?s poems. He did use some expressions of Sufism, however did not write in mystical style, except several ghazal poetries. In his poems, it is possible to see Turkish traditions and traces of social life. He mostly emphasised the lover and beau in his poems among the lover, beau and rival triangle. Lover has hard times to reach his/her beau, shed tears for him/her as in the other Ottoman Divan poets. Lover forbears cruelty of beau and dreams to reaching at him/her. Nature also takes place in poems frequently. Elements of nature associate with the different aspects of lover and beau. There are frequent complaints about fate and destiny. All the elements of human, nature, social life fit to Ottoman Divan poem concept. There are many copies of Kavsi?s Divan in much geography. This is an indication of love towards him.Key words: Kavsî, Tabriz, Lyrical poem, Ghazel, Idioms and Proverbs

Download: Click here