ONKOLOJİK TEDAVİYE BAĞLI GELİŞEN ORAL MUKOZİTİN YÖNETİMİ İLE İLGİLİ BİR İÇERİK ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 306 – 319, 30.06.2024

Dilan Deniz Akan

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1460038

Öz

Oral mucositis (OM), a frequent and painful ulcerative side effect of oncological treatment, significantly impacts patients’ quality of life and treatment outcomes. This study aims to identify general trends and the characteristics of nursing research on managing OM induced by oncological treatment from 2013 to 2023. Employing a descriptive content analysis, the study conducted a retrospective review of databases including Scopus, PubMed, Google Scholar, and Web of Science. A total of 37 articles meeting the inclusion criteria were evaluated. Statistical analysis was performed using IBM SPSS 21 and MAXQDA 2022. The findings revealed an increase in studies on OM management over the years, although they have not yet reached the desired level. The Journal of European Oncology Nursing Society was the most prolific, publishing 16.2% of the studies, while Turkey emerged as the most productive country with 10 studies. Most of the research employed quantitative methods (94.6%), with experimental designs being the most common (67.6%). In conclusion, the study suggests that more research on OM management is needed. Repeating previous studies with different and larger sample groups to verify findings, increasing efforts to improve nurses’ knowledge, and more frequent use of qualitative research methods would be beneficial.

Anahtar Kelimeler

Oral mucositis, Nursing, Medical oncology.

Kaynakça

• Al-Dasooqi, N., Sonis, S.T., Bowen, J.M., Bateman, E., Blijlevens, N., Giblon, R.J., Logan R.M, Stringer, A.M., Yazbeck, R., Elad, S., & Lalla, R.V. (2013). Emerging evidence on the pathobiology of mucositis. Support Care Cancer, 21(7), 2075–2083. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-013-1810-y
• Arpaci, T., Semerci, R., & Yılmaz, P. (2023). Nursing care approaches to oral mucositis in pediatric oncology clinics: a cross-sectional study from Türkiye. Support Care Cancer, 31(10), 557. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-023-08030-9
• Deniz Akan, D. (2023). Türkiye’de sağlık okuryazarlığı ile ilgili yapılan lisansüstü tezler: bibliyometrik bir analiz. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 366-376 . doi: https://doi.org/10.47525/ulasbid.1281766
• Elad, S., Yarom, N., Zadik, Y., Kuten-Shorrer, M, & Sonis, S.T. (2022). The broadening scope of oral mucositis and oral ulcerative mucosal toxicities of anticancer therapies. CA Cancer J Clin, 72(1), 57-77. doi: https://doi.org/10.3322/caac.21704
• Gündogdu, F., & Sayar, S. (2022). Oncology nursing practices in the management of chemotherapy-related oral mucositis in accordance with evidence-based guidelines: a descriptive and cross-sectional study. Support Care Cancer, 30, 9549–9557. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-022-07361-3
• Hong, C.H.L., Gueiros, L.A., Fulton, J.S., Cheng, K.K.F., Kandwal, A., Fall-Dickson, J.M., Johansen, J., Ameringer, S., Kataoka, T., Weikel, D., Eilers, H., Ranna, V., Lalla, R.V., Bossi, P., & Elad, S. (2019). Mucositis Study Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society for Oral Oncology (MASCC/ISOO). Systematic review of basic oral care for the management of oral mucositis in cancer patients and clinical practice guidelines. Support Care Cancer, 27(10), 3949-3967. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-019-04848-4
• Kusiak, A., Jereczek-Fossa, B.A., Cichońska, D., & Alterio, D. (2020). Oncological-therapy related oral mucositis as an ınterdisciplinary problem—literature review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 2464. doi: https://doi.org/10.3390/ijerph17072464
• Lune, H., & Berg, B.L. (2017). Qualitative research methods for the social sciences. (9th Edition). England, Essex: Pearson.
• Pulito, C., Cristaudo, A., Porta, C., Zapperi, S., Blandino, G., Morrone, A., & Strano, S. (2020). Oral mucositis: the hidden side of cancer therapy. J Exp Clin Cancer Res, 39(1), 210. doi: https://doi.org/10.1186/s13046-020-01715-7
• Shameem, R., Lacouture, M., & Wu, S. (2015). Incidence and risk of high-grade stomatitis with mTOR inhibitors in cancer patients. Cancer Invest, 33(3), 70-7. doi: https://doi.org/10.3109/07357907.2014.1001893
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M.D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon & D. Jorde (Eds). The World of Science Education: Handbook of Research in Europe. (pp.341-374). Rotterdam: Sense Publishers.
• Suri, H., & Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. doi: https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Çakmak, S. & Nural, N. (2020). Kemoterapi ve radyoterapi alan hastalarda oral mukozit: bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(3), 185-194. https://doi.org/10.46483/deuhfed.634402
• Balkış, Ç. (2022). Türkiye'de Hemşirelik alanında hematopoetik kök hücre nakli ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 4(2), 95-107.
• Ünsal, A., & Ergül, N. (2010). Türkiye’deki hemşirelik araştırmalarında kullanılan veri toplama araçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 432-8.
• Yeşilbaş, H., & Kantek, F. (2021). Türkiye’de hemşire güçlendirme çalışmaları: bibliyometrik ve içerik analizi. Aydın Sağlık Dergisi, 2(7), 105-121. doi: https://doi.org/10.17932/IAU.ASD.2015.007/asd_v07i2002
• Arslan Yürümezoğlu, H., & Kocaman, G. (2024). Türkiye’de hemşirelik eğitiminin 2015-2023 yılları arası güncel durumu. Etkili Hemşirelik Dergisi, 17(1), 148-160. https://doi.org/10.46483/deuhfed.1279205

ONKOLOJİK TEDAVİYE BAĞLI GELİŞEN ORAL MUKOZİTİN YÖNETİMİ İLE İLGİLİ BİR İÇERİK ANALİZİ

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 2, 306 – 319, 30.06.2024

Dilan Deniz Akan

https://doi.org/10.47525/ulasbid.1460038

Öz

Onkolojik tedavinin en sık karşılaşılan yan etkilerinden biri olan oral mukozit (OM), sıklıkla ağrılı ve ülseratif bir süreç olup hastaların yaşam kalitelerini ve tedavi süreçlerini olumsuz etkilemektedir. Bu araştırmanın temel amacı, onkolojik tedaviye bağlı gelişen OM’in yönetimi ile ilgili hemşirelik alanında yapılan çalışmaların (2013-2023) genel hatlarını ve eğilimlerini ortaya çıkarmaktır. Betimsel içerik analizi kullanılarak yapılan bu çalışmada Scopus, Pubmed, Google Scholar ve Web of Science veri tabanlarında retrospektif tarama yapılmış; dahil etme kriterlerine uygun 37 makale araştırma kapsamında değerlendirilmiştir. Verilerin istatistiksel değerlendirilmesinde, IBM SPSS 21 ve MAXQDA 2022 programları kullanılmıştır. Araştırmada, onkolojik tedaviye bağlı gelişen OM’in yönetimi ile ilgili 2013-2023 yılları arasında yapılan çalışmaların yıllar içerisinde artış gösterdiği ancak henüz istenilen seviyeye ulaşmadığı belirlenmiştir. OM yönetimi ile ilgili en çok çalışma yayımlayan derginin Journal of European Oncology Nursing Society (%16,2) olduğu, en üretken ülkenin Türkiye olduğu (n=10), çalışmalarda büyük oranda nicel araştırma yönteminin (%94,6) kullanıldığı, çalışmaların çoğunda araştırma deseni olarak deneysel tasarım (%67,6) tercih edildiği tespit edilmiştir. Sonuç olarak; OM yönetimi ile ilgili daha fazla sayıda çalışmanın yapılmasının, daha önce yapılan çalışmaların farklı gruplarda ve daha büyük örneklem grupları ile tekrar edilerek test edilmesinin, hemşirelerin bilgi düzeyini arttırmaya yönelik çalışmaların arttırılmasının ve nitel araştırma yönteminin çalışmalarda daha sık kullanılmasının yararlı olacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Oral mukozit, Hemşirelik, Tıbbi onkoloji.

Kaynakça

• Al-Dasooqi, N., Sonis, S.T., Bowen, J.M., Bateman, E., Blijlevens, N., Giblon, R.J., Logan R.M, Stringer, A.M., Yazbeck, R., Elad, S., & Lalla, R.V. (2013). Emerging evidence on the pathobiology of mucositis. Support Care Cancer, 21(7), 2075–2083. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-013-1810-y
• Arpaci, T., Semerci, R., & Yılmaz, P. (2023). Nursing care approaches to oral mucositis in pediatric oncology clinics: a cross-sectional study from Türkiye. Support Care Cancer, 31(10), 557. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-023-08030-9
• Deniz Akan, D. (2023). Türkiye’de sağlık okuryazarlığı ile ilgili yapılan lisansüstü tezler: bibliyometrik bir analiz. Uluslararası Anadolu Sosyal Bilimler Dergisi, 7(2), 366-376 . doi: https://doi.org/10.47525/ulasbid.1281766
• Elad, S., Yarom, N., Zadik, Y., Kuten-Shorrer, M, & Sonis, S.T. (2022). The broadening scope of oral mucositis and oral ulcerative mucosal toxicities of anticancer therapies. CA Cancer J Clin, 72(1), 57-77. doi: https://doi.org/10.3322/caac.21704
• Gündogdu, F., & Sayar, S. (2022). Oncology nursing practices in the management of chemotherapy-related oral mucositis in accordance with evidence-based guidelines: a descriptive and cross-sectional study. Support Care Cancer, 30, 9549–9557. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-022-07361-3
• Hong, C.H.L., Gueiros, L.A., Fulton, J.S., Cheng, K.K.F., Kandwal, A., Fall-Dickson, J.M., Johansen, J., Ameringer, S., Kataoka, T., Weikel, D., Eilers, H., Ranna, V., Lalla, R.V., Bossi, P., & Elad, S. (2019). Mucositis Study Group of the Multinational Association of Supportive Care in Cancer/International Society for Oral Oncology (MASCC/ISOO). Systematic review of basic oral care for the management of oral mucositis in cancer patients and clinical practice guidelines. Support Care Cancer, 27(10), 3949-3967. doi: https://doi.org/10.1007/s00520-019-04848-4
• Kusiak, A., Jereczek-Fossa, B.A., Cichońska, D., & Alterio, D. (2020). Oncological-therapy related oral mucositis as an ınterdisciplinary problem—literature review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(7), 2464. doi: https://doi.org/10.3390/ijerph17072464
• Lune, H., & Berg, B.L. (2017). Qualitative research methods for the social sciences. (9th Edition). England, Essex: Pearson.
• Pulito, C., Cristaudo, A., Porta, C., Zapperi, S., Blandino, G., Morrone, A., & Strano, S. (2020). Oral mucositis: the hidden side of cancer therapy. J Exp Clin Cancer Res, 39(1), 210. doi: https://doi.org/10.1186/s13046-020-01715-7
• Shameem, R., Lacouture, M., & Wu, S. (2015). Incidence and risk of high-grade stomatitis with mTOR inhibitors in cancer patients. Cancer Invest, 33(3), 70-7. doi: https://doi.org/10.3109/07357907.2014.1001893
• Sözbilir, M., Kutu, H., & Yaşar, M.D. (2012). Science education research in Turkey: A content analysis of selected features of papers published. In J. Dillon & D. Jorde (Eds). The World of Science Education: Handbook of Research in Europe. (pp.341-374). Rotterdam: Sense Publishers.
• Suri, H., & Clarke, D. (2009). Advancements in research systhesis methods: From a methodologically inclusive perspective. Review of Educational Research, 79(1), 395-430.
• Ültay, E., Akyurt, H., & Ültay, N. (2021). Sosyal Bilimlerde Betimsel İçerik Analizi. IBAD Sosyal Bilimler Dergisi, (10), 188-201. doi: https://doi.org/10.21733/ibad.871703
• Çakmak, S. & Nural, N. (2020). Kemoterapi ve radyoterapi alan hastalarda oral mukozit: bir gözden geçirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 13(3), 185-194. https://doi.org/10.46483/deuhfed.634402
• Balkış, Ç. (2022). Türkiye'de Hemşirelik alanında hematopoetik kök hücre nakli ile ilgili lisansüstü tezlerin incelenmesi. Sağlık Profesyonelleri Araştırma Dergisi, 4(2), 95-107.
• Ünsal, A., & Ergül, N. (2010). Türkiye’deki hemşirelik araştırmalarında kullanılan veri toplama araçları. Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 432-8.
• Yeşilbaş, H., & Kantek, F. (2021). Türkiye’de hemşire güçlendirme çalışmaları: bibliyometrik ve içerik analizi. Aydın Sağlık Dergisi, 2(7), 105-121. doi: https://doi.org/10.17932/IAU.ASD.2015.007/asd_v07i2002
• Arslan Yürümezoğlu, H., & Kocaman, G. (2024). Türkiye’de hemşirelik eğitiminin 2015-2023 yılları arası güncel durumu. Etkili Hemşirelik Dergisi, 17(1), 148-160. https://doi.org/10.46483/deuhfed.1279205

Toplam 18 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here