Orçun Ünal. Klasik Moğolca söz varlığında Türkçe kökenli kelimeler ve Türkçe-Moğolca ses denklikleri. Doktora tezi (2016)

Orçun Ünal. Klasik Moğolca söz varlığında Türkçe kökenli kelimeler ve Türkçe-Moğolca ses denklikleri. Doktora tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü, 2016, XX+927 s.

Özet

Bu çalışma, “Klasik Moğolca” adı verilen Moğol yazı dilinin söz varlığında bulunan bütün Türkçe kökenli alıntı sözcükleri listelemeyi, sınıflandırmayı ve bu sözcüklere dayanarak Türkçe-Moğolca ses denkliklerini vermeyi amaçlamaktadır.

Çalışmayı oluşturan bölümler şunlardır: Giriş, Klasik Moğolca, Klasik Moğolca Söz Varlığında Türkçe Kökenli Kelimeler, Türkçe-Moğolca Ses Denklikleri, Klasik Moğolca Söz Varlığında Yer Alan Türkçe Kökenli Kelimeler İçin Ek Sınıflandırmalar, Klasik Moğolca Söz Varlığında Türkçe Alıntı Katmanları ve Bunların Yaşı Meselesi, Dizin, Sonuç, Kaynakça.

“Klasik Moğolca” bölümünde Klasik Moğolcanın tanımı, tarihî gelişimi, dönemleri, ses ve şekil bilgisi hakkında bilgi verilmektedir. “Klasik Moğolca Söz Varlığında Türkçe Kökenli Kelimeler” bölümünde, öncelikle dil etkileşimi ve sözcük alıntılaması ile Moğolca söz varlığında bulunan Türkçe kökenli sözcükler üzerine yapılan araştırmaların tarihi üzerinde durulmuş, sonrasında tezin ana bölümünü oluşturan Klasik Moğolca söz varlığında Türkçe kökenli sözcüklerin bir listesine yer verilmiştir. Bu sözcükler üzerinden elde edilen Türkçe-Moğolca ses denklikleri ve ses olayları ise “Türkçe-Moğolca Ses Denklikleri” bölümünü oluşturmaktadır. “Klasik Moğolca Söz Varlığında Yer Alan Türkçe Kökenli Kelimeler için Ek Sınıflandırmalar” bölümünde, kelime listesinde yer alan çifte alıntılar ve Türkçe kökenli kelimelerde sıkça görülen ekler verilmiş, Moğolca isim ve fiillerde görülen asli artık ünlüler sınıflandırılmıştır. “Klasik Moğolca Söz Varlığında Türkçe Alıntı Katmanları ve Bunların Yaşı Meselesi” bölümünde Klasik Moğolca söz varlığındaki Türkçe kökenli alıntı sözcük katmanları ayrıştırılmış; Bulgar Türkçesi, Genel Türkçe ve diğer alıntı katmanları hakkında bilgi ve örnek verilmektedir. “Dizin” bölümünde Kelime Listesi bölümünde yer alan bütün sözcükler Türkçe sözcükleri madde başı yapmak suretiyle alfabetik olarak tekrar dizilmiştir. “Sonuç” bölümünde, bulunan toplam 1518 alıntı sözcük üzerine genel bir değerlendirme ve sınıflandırma yapılmaktadır. Bu bölümde, ayırca, çalışmamız kapsamında bulduğumuz yeni sözcük karşılaştırmaları ve ses denklikleri de bir araya getirilmiştir.

Abstract

The aim of the present study is to list the loanwords of Turkic origin in the vocabulary of the Mongolic written language which is called Written Mongol and to give the Turkic-Mongolic sound correspondences.

The study consists of the following parts: Introduction, Written Mongol, Words of Turkic Origin in the Vocabulary of Written Mongol, Turkic-Mongolic Sound Correspondences, Additional Classifications of the Turkic loanwords in the Vocabulary of Written Mongol, Turkic Loanword Layers in the Vocabulary of Written Mongol and the Problem of their Age, Index, Conclusion and Bibliography.

In the part entitled “Written Mongol”, Written Mongol is introduced with its definition, historical development, periodization, phonology and morphology. In the part entitled “Loanwords of Turkic Origin in the Vocabulary of Written Mongol”, firstly the language contact, lexical borrowing and the research history of the Turkic loanwords in the vocabulary of Mongolic are discussed, then the list of loanwords of Turkic origin in the vocabulary of Mongolic which constitutes the main part of this study is given. The Turkic-Mongolic sound correspondences and other sound changes based on the loanwords in the previous part forms the content of the part entitled “Turkic-Mongolic Sound Correspondences.” In the part entitled “Additional Classifications of the Loanwords of Turkic origin in the vocabulary of Written Mongol”, the double borrowings in the word list and the suffixes frequently found on the Turkic loanwords are given and the additional word-final vowels attested in the Mongolic nouns and verbs are classified. In the part entitled “Turkic Loanword Layers in the Vocabulary of Written Mongol and the Problem of their Age”, the loanword layers of Turkic origin in the vocabulary of Written Mongol are differentiated and the Bulgar Turkic, Common Turkic and the other loanword layers in the Written Mongol are introduced with examples. In the “Index”, the Mongolic-Turkic comparisons given in the wordlist are alphabetically reorganised according to the Turkic headwords. In the “Conclusion”, a general assessment and classification of the loanwords which are 1518 in total number is carried out. Also in this part, the new word comparisons and sound correspondences which are presented in the study are brought together.