Orta Asya ve Kafkasya – Rekabetten İşbirliğe (Tayyar Arı)

Orta Asya ve Kafkasya Rekabetten İşbirliğe Tayyar Arı MKM (MARMARA KİTAP MERKEZİ YAYINLARI)
Çok sayıda değerli bilim adamının katkılarıyla oluşan elinizdeki kitap, Sovyet sonrası bağımsızlığını kazanan ve çoğunluğunu Türk devletlerinin oluşturduğu Orta Asya ve Kafkasya’yı mümkün olan bütün boyutlarıyla tartışmayı amaçlamaktadır. Çalışmada, bu alanda çalışma yapan bilim adamlarının kaynak gereksinimi dikkat alınarak bilimsel krıterlerden ödün verilmezken, ilgili alandaki ders kitabı gereksinimi de dikkate alınarak sade bir anlatım tercih edilmiştir. Çalışmanın ilk iki bölümünde öncelikle bölge ülkelerinin siyasal, toplumsal ve ekonomik yapıları ve dış politikaları hakkında bilgi verilmiş, daha sonraki bölümlerde ise bölgedeki sorunlar ve bölge dışı güçlerin politikaları analiz edilmiştir. Kitapta yer alan makalelerin içerikleri hakkında aşağıda kısaca bilgi verilmiştir.
Prof. Dr. Tayyar Arı, “Orta Asya’da siyasal, toplumsal ve ekonomik yapılar, güvenlik sorunları ve işbirliği girişimleri” başlıklı yazısında bölge ülkeleri arasındaki sınır sorunları, etnik sorunlar ve su sorunu gibi çözüm bekleyen sorunlar nedeniyle bölgede oluşması gereken dostluk ilişkilerinin kurulmasının zorlaştığına ve bölge ülkelerinin, bölge dışı ülkelerle güvenlik kaygılarını dikkate alan bir takım bağlantılara girmelerinin söz konusu sorunları çözmek yerine derinleştirdiğine işaret etmektedir.Çalışmada Orta Asya’daki siyasal, toplumsal ve ekonomik yapılar, güvenlik sorunları, bölgede söz konusu olan işbirliği girişimleri ve bunların bölge istikrarına etkisi ele alınmaktadır.
Doç. Dr. Ertan Efegil, “Orta Asya devletlerinin dış politikasını belirleyen temel faktörler: Rejim güvenliğine karşı yayılmacı jeopolitik” başlıklı makalesinde “her ne kadar bölge devletlerinin dış politikalarında coğrafi yerleşim, nüfus ve doğal kaynaklar gibi jeopolitik faktörlerin etkili olduğu kabul edilse de bölge liderlerinin, dış politikalarını belirlerken, bölge insanının ve kendi devletlerinin temel ihtiyaçlarına ve ayrıca kendi rejimlerinin güvenliğine daha fazla önem verdiklerini” varsaymaktadır. Çalışmada başlıca temel tartışma konuları, büyük güçler arasında oynanan yeni büyük oyun, bölge devletlerinin dış politikalarında jeopolitik yaklaşımın rolü, bölge liderliği arayışları, güvenlik sorunlarının dış politikalara etkisi ve ekonomik reform girişimleridir.
Doç. Dr. Göksel İşyar, “Azerbaycan ve dış politikası” başlıklı makalesinde, Azerbaycan’ın siyasal ve ekonomik yapısını ortaya koymakta, bağımsızlık sonrasi siyasi gelişmeleri ele almakta ve dış politikasını analiz etmektedir. Çalışmada, Azerbaycan’ın petrolü ve iç-dış siyasete etkileri, Karabağ Savaşı ve Azerbaycan’da oluşan siyasî sorunlar, Elçibey iktidarının yıkılması, ateşkesle beraber gelen iç huzursuzluklar, petrol kartının yeniden devreye girmesi ve yüzyılın sözleşmesi, başlıca temel tartışma konularıdır.
Prof. Dr. Gökhan Koçer, “Gürcistan: Jeopolitik, Jeokültür ve Jeoekonomi” başlıklı makalesinde, “Gürcistan’ın bugünkü durumunu doğru anlamlandırabilmek için, öncelikle onun jeopolitiği, jeokültürü ve jeoekonomisi konusundaki verilerini değerlendirmek gerektiğine” dikkat çekmektedir. Yazar, böylesi bir değerlendirmenin çok geniş kapsamlı olduğu için, bu çalışmanın sınırlı bir çerçevede yapılacağını ve daha ziyade dış politikanın analizi için temel ve gerekli verilerin bir kısmının ortaya konacağını belirtmektedir. Gürcistan dış politikasının genel hatlarıyla değerlendirildiği çalışmada Gürcistan’ın jeopolitiği, ayrıca kimlik, ekonomi ve dış politika arasındaki ilişki sorgulanmaktadır.