| Tez Künye | Durumu | ||
| Ortak kimlik ve müzik: 1980 sonrası Alevi-Bektaşi uyanışı / Collective identity and music: Post-1980 Alevi-Bektashi revival Yazar:ALİ KELEŞ Danışman: DOÇ. DR. MERAL ÖZBEK Yer Bilgisi: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sosyoloji Bölümü / Genel Sosyoloji ve Metodoloji Ana Bilim Dalı / Sosyoloji Bilim Dalı Konu:Sosyoloji = Sociology Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2008 205 s. | ||
| Ayırt edici özelliği senkretik yapısı olan Alevi-Bektaşi inanç sistemi, Şamanizm, Budizm, Maniheizm, Hıristiyanlık ve Şii mistisizmi gibi pek çok farklı kaynaktan beslenmiştir. Sonuçta ortaya bir inançlar karışımını da barındıran güçlü bir sözlü kültür çıkmıştır. Müzik bu sözlü kültürün vazgeçilmez öğelerinden biridir. Çünkü toplumsal hafızanın diri tutulmasını ve değerlerin kuşaklar arasındaki aktarımını sağlayan müzik aynı zamanda Alevi-Bektaşi kimliğinin hayal edilebilmesindeki en etkili araçtır.Alevi-Bektaşi topluluklar 1980 öncesi heterodoks inanç sistemleri ve bu sistemi taşıyan kurum ve ritüelleri dolayısıyla kimliklerini gizlemek durumunda kalmışlardır. Bu gizliliğe 1960’lardan sonra Alevi-Bektaşi gençler arasında giderek yaygınlaşan materyalist görüşler de eklenince söz konusu kültürün dinsel yanı geri plana itilmiştir. Ancak 1980 sonrası toplumsal dönüşümler dolayısıyla Alevi-Bektaşi kültürünün dinsel yanı yeniden hatırlanmaya ve Alevi-Bektaşi kimliği kamusal alana taşınmaya başlamıştır. Bu süreçte Alevi-Bektaşi kimliği yoğun olarak tartışılmış, konuya ilişkin bir yayın patlaması yaşanmış, Alevi-Bektaşi topluluklar hızla örgütlenmiş ve Alevi-Bektaşi müziği de yükselen bir ivme kazanmıştır. Ayrıca Alevi-Bektaşi müziğinde oluşan yeni görünümler bu sürece paralel gelişmiştir. Örneğin uyanış sonrası ortaya konan müzik, 1980 öncesinde meydanlarda kitlelerce söylenen marş niteliği kazanmış toplumsal içerikli Alevi-Bektaşi türkülerinden farklıdır. Piyasaya sürülen kaset ve CD’lerde daha çok Alevi-Bektaşi inanç esaslarının ve erkanının işlendiği göze çarpmaktadır. Dolayısıyla müzikle kimliğin birlikte dönüştüğü söylenebilir. Öyleyse içeriğinde Alevi-Bektaşi müziğini barındıran kasetler/CD’ler bu dönüşüm sürecini incelemede kullanılabilecek uygun birer kültürel üründür. Çünkü kentlerde yaşayan Aleviler-Bektaşiler kendi kültürel değerlerinin bir ifadesi olarak gördükleri bir müzik kasetini/CD’sini alarak ve onu dinleyerek kendi kimliklerine dair önemli bir kültürel edim gerçekleştirmiş olurlar. | |||
| With the Syncretism as its signature feature, Alevi-Bektaşi belief system, fed upon Shamanism, Manicheism, Christian and Shia mytstism, eventually resulted in a powerful verbal cultural tradition which also comprised a blend of diverse systems of beliefs. Music is one of the indispensable elements of this culture as it retains the collective memory alive and acts as a transmitter of assets between generations. It is also the most efficient medium that renders Alevi/Bektaşi identity comprehensible.Prior to 1980, Alevi/Bektaşi communities had to conceal their identitiy because of their heterodox belief system and pertaining institutions and rituals. In addition to this secrecy, Materialism, which started to spread among the Alevi-Bektaşi youth from 1960 onwards, helped the religious aspects of this culture to become of secondary importance. Yet as a result of post-1980 social reformations, religious side of the Alevi/Bektaşi culture resurrected and Alevi-Bektaşi identity was widely publicized. In the process, the Alevi-Bektaşi identity was intensely disputed, a booming of publications on the subject occured, Alevi-Bektaşi communities rapidly organized and the develpment of the Alevi-Bektaşi music started to accelerate at an increasing rate. Also new musical formations developed in similar fashion with this process, e.g. the music produced after awakening differed from the pre-80s social-content music that had been sung by masses with a marching character. Media themed in Alevi-Bektaşi assets and propriety became more prevalent. Therefore it is not wrong to say ?the identity and the music reformed together? and this media with Alevi-Bektaşi culture related content are cultural products that could be properly used to examine this reformation process. Urban Alevi-Bektaşi communities enjoy a significant cultural acquisition by listening to this media, which they consider as an artistic expression of their own culture. | |||