Ortaöğretimde Türkçe Öğretimi Adlı Eser Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 19 – 42, 30.06.2024

Sedat Maden Abdulvahap Avşar

https://doi.org/10.34137/jilses.1331121

Öz

The book of Teaching Turkish in Secondary Education, is a theoretical book consisting of 4 chapters and written on how to teach Turkish. Three parts of the book were written by İbrahim Zeki Burdurlu and one part by İrfan Kantarcı. The starting point of the problem was the content of the 4 chapters in the work, how the 4 basic language skills and grammar were taught, and what are the methods, techniques and activities included in the work. The aim of the research is to introduce the work and evaluate the work with the world of concepts in today’s Turkish education field. In this research, each part of the work was examined and compared with the knowledge topics in the 2019 Turkish Curriculum and with other works. In the work, 4 basic language skills and grammar are included, and grammar lessons are emphasized through texts. This work, which focuses on which resources should be used during teaching, the duties of the teacher and how to teach, is a comprehensive work. In this study, in order to set an example for new works to be written, how Turkish teaching is done is explained and its similarities and differences with current sources are emphasized. Document analysis, one of the qualitative research methods, was used in the research. In the work, it has been concluded that teaching should start from experiences, free reading is important, there are 3 different types of listeners, text-oriented teaching should be done in grammar teaching, and the question-answer technique will improve oral expression.

Anahtar Kelimeler

Turkish Teaching, İbrahim Zeki Burdurlu, Secondary Education, Turkish

Kaynakça

• Arıcı, A.F. & Ungan, S. (2017). Yazılı anlatım el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, A. & Sevim, O. (2015). Konuşma becerisinin geliştirilmesinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 177-206). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
• Bayraktar, İ. (2018). Fuat Baymur’un "Türkçe öğretimi" eserinden hareketle Türkçe öğretiminin esasları. Electronic Turkish Studies, 13(19), 235-251.
• Burdurlu, İ. Z. & Kantarcı İ. (1971). Ortaöğretimde Türkçe öğretimi. İzmir: Karınca Matbaası
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çarkıt, C. (2019). Ortaokul okuma becerileri dersine yönelik öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 841-856.
• Çelik, M. E. (2019). Dil bilgisi öğretiminde ölçme ve değerlendirme. C. Epçaçan & E. Akın (Ed.) Dil bilgisi öğretimi içinde (s.227-251). Ankara: Anı Yayıncılık
• Göçer, A. (2018). Türkçe öğretmeni özel alan yeterliklerinin ölçme değerlendirme bileşenleri ve performans göstergeleri bağlamında incelenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 194-210.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürlek, M. & Aksu, E (2015). Konuşma hataları. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 207-223). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Hamzadayı, E. & Şentürk, R. (2020). Dilbilgisi öğretimi: hangi öğretim yolu? A. Pehlivan & İ. S. Aydın (Ed.) Dil bilgisi öğretimi içinde (s.75-104). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• İşcan, A. (2015). İletişim, konuşma ve konuşmayla ilgili temel kavramlar. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 1-27). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Maden, S. & Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 101-112.
• Maden, S. & Kızıltaş, M. (2019). Türkçe öğretiminin tarihsel gelişimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(3), 119-135.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1970). Ortaokul Türkçe imtihanı soruların hazırlanması genelgesi. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Temizkan, M. (2012). Metin temelli dil bilgisi öğretimi ve uygulamaları. M. Özbay (Ed.) Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi içinde (s. 129-152). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tunç, F. (2009). Beşir Göğüş’ün Türkçe eğitimiyle ilgili eserleri ve Türkçe anlayışı üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Ulusu, B. & Aytan, T. (2018). Cumhuriyet’in ilk çeyreğinde Türkçe öğretimi üzerine yazılan iki çalışma üzerine bir değerlendirme. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 47-65. Unutkan, Ö. P. (2006). Anne babaların kitap okumaya ilgilerinin çocukların dil gelişimi açısından ilköğretime hazır bulunuşluğuna etkisi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 285-288.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. N. & Şen, Ü. (2021). İbrahim Necmi Dilmen’in Türkçe öğretimi ile ilgili eserlerinin Türkçe öğretiminin ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 1-20.

Ortaöğretimde Türkçe Öğretimi Adlı Eser Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 19 – 42, 30.06.2024

Sedat Maden Abdulvahap Avşar

https://doi.org/10.34137/jilses.1331121

Öz

Türkçe eğitimine yönelik kuramsal eserlerin incelenmesi ve örnek olabilecek içeriklerin ortaya konması önem taşımaktadır. Bu bağlamda, 1971 yılında yayımlanan Ortaöğretimde Türkçe Öğretimi adlı eser incelenmiştir. Bu eser 4 bölümden oluşan ve Türkçenin nasıl öğretileceği üzerine yazılan kuramsal bir kaynaktır. Eserin üç bölümü İbrahim Zeki Burdurlu ve bir bölümü İrfan Kantarcı tarafından kaleme alınmıştır. Bu 4 bölümün içeriği, 4 temel dil becerilerinin ve dil bilgisinin nasıl öğretildiği, yer verilen yöntem, teknik ve etkinlikler nelerdir soruları problemin çıkış noktası olmuştur. Araştırmanın amacı, bahsedilen eseri tanıtmak ve eseri günümüzün Türkçe eğitimi alanındaki kavram dünyası ile değerlendirmektir. Bu araştırmada eserin her bir bölümü incelenmiş olup 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programı ve ilgili diğer incelemelerle karşılaştırılmıştır. Eserde 4 temel dil becerilerine ve dil bilgisine yer verilmiş olup dil bilgisi derslerinin metinler aracılığıyla yapılması üzerine durulmuştur. Öğretim esnasında hangi kaynaklardan yararlanılması gerektiği, öğretmene düşen görevler ve nasıl öğretim yapılacağı konuları üzerine duran bu eser geniş kapsamlı bir eserdir. Bu çalışmada, eserin yeni yazılacak eserlere örnek teşkil etmesi için Türkçe öğretiminin nasıl yapıldığı açıklanmış ve güncel kaynaklarla benzerlikleri ve farklılıkları üzerine durulmuştur. Araştırmada nitel araştırma yöntemi, doküman deseni kullanılmıştır. Eserde, öğretimde yaşantılardan başlanması gerektiği, özgür okumanın önemli olduğu, 3 farklı dinleyici tipi olduğu, dil bilgisi öğretiminde metin odaklı öğretim yapılması gerektiği ve soru-cevap tekniğinin sözlü anlatımı geliştireceği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Türkçe Öğretimi, İbrahim Zeki Burdurlu, Türkçe, Ortaöğretim

Kaynakça

• Arıcı, A.F. & Ungan, S. (2017). Yazılı anlatım el kitabı. Ankara: Pegem Akademi.
• Arslan, A. & Sevim, O. (2015). Konuşma becerisinin geliştirilmesinde kullanılabilecek etkinlik örnekleri. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 177-206). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Aytaş, G. (2005). Okuma eğitimi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 3(4), 461-470.
• Bayraktar, İ. (2018). Fuat Baymur’un "Türkçe öğretimi" eserinden hareketle Türkçe öğretiminin esasları. Electronic Turkish Studies, 13(19), 235-251.
• Burdurlu, İ. Z. & Kantarcı İ. (1971). Ortaöğretimde Türkçe öğretimi. İzmir: Karınca Matbaası
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö.E., Karadeniz, Ş. & Demirel, F. (2020). Eğitimde bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Çarkıt, C. (2019). Ortaokul okuma becerileri dersine yönelik öğretmenlerin görüş ve uygulamaları. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 7(4), 841-856.
• Çelik, M. E. (2019). Dil bilgisi öğretiminde ölçme ve değerlendirme. C. Epçaçan & E. Akın (Ed.) Dil bilgisi öğretimi içinde (s.227-251). Ankara: Anı Yayıncılık
• Göçer, A. (2018). Türkçe öğretmeni özel alan yeterliklerinin ölçme değerlendirme bileşenleri ve performans göstergeleri bağlamında incelenmesi. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 194-210.
• Gürbüz, S. & Şahin, F. (2018). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Gürlek, M. & Aksu, E (2015). Konuşma hataları. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 207-223). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Hamzadayı, E. & Şentürk, R. (2020). Dilbilgisi öğretimi: hangi öğretim yolu? A. Pehlivan & İ. S. Aydın (Ed.) Dil bilgisi öğretimi içinde (s.75-104). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• İşcan, A. (2015). İletişim, konuşma ve konuşmayla ilgili temel kavramlar. A. Şahin (Ed.), Konuşma eğitimi- yöntemler, etkinlikler içinde (s. 1-27). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Maden, S. & Durukan, E. (2011). Türkçe öğretmeni adaylarının dinleme stillerinin çeşitli değişkenler açısından değerlendirilmesi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (4), 101-112.
• Maden, S. & Kızıltaş, M. (2019). Türkçe öğretiminin tarihsel gelişimiyle ilgili bir kaynakça denemesi. Uluslararası Eğitim Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(3), 119-135.
• Millî Eğitim Bakanlığı (1970). Ortaokul Türkçe imtihanı soruların hazırlanması genelgesi. Ankara.
• Millî Eğitim Bakanlığı (2019). Türkçe dersi öğretim programı (İlkokul ve ortaokul 1,2,3,4,5,6,7 ve 8. sınıflar). Ankara.
• Özdemir, M. (2010). Nitel veri analizi: Sosyal bilimlerde yöntembilim sorunsalı üzerine bir çalışma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11(1), 323-343.
• Temizkan, M. (2012). Metin temelli dil bilgisi öğretimi ve uygulamaları. M. Özbay (Ed.) Türkçe eğitimi açısından dil bilgisi öğretimi içinde (s. 129-152). Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Türk Dil Kurumu (2005). Türkçe Sözlük. Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Tunç, F. (2009). Beşir Göğüş’ün Türkçe eğitimiyle ilgili eserleri ve Türkçe anlayışı üzerine bir inceleme. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Ulusu, B. & Aytan, T. (2018). Cumhuriyet’in ilk çeyreğinde Türkçe öğretimi üzerine yazılan iki çalışma üzerine bir değerlendirme. Türkiye Eğitim Dergisi, 3(2), 47-65. Unutkan, Ö. P. (2006). Anne babaların kitap okumaya ilgilerinin çocukların dil gelişimi açısından ilköğretime hazır bulunuşluğuna etkisi. Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, (13), 285-288.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2013), Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yılmaz, F. N. & Şen, Ü. (2021). İbrahim Necmi Dilmen’in Türkçe öğretimi ile ilgili eserlerinin Türkçe öğretiminin ilkeleri açısından değerlendirilmesi. Diyalektolog Ulusal Sosyal Bilimler Dergisi, (28), 1-20.

Toplam 24 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here