| Tez Künye | Durumu | ||
| Osmanlı arşiv belgelerine göre şura-yı devlet (1868-1922)/(1284-1341) / Yazar:ABDÜLMECİT MUTAF Danışman: PROF. DR. MEHMET ŞEKER Yer Bilgisi: Dokuz Eylül Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / İslam Tarihi ve Sanatları Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Danışma hizmetleri = Reference services ; Devlet idaresi = State administration ; Devlet idaresi = State administration ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Yönetim teşkilatı = Administrative organization ; Şura-yı Devlet = Şura-yı Devlet | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 1997 93 s. | ||
| Meclis-i Vâlâ’nın lağvedilmesi üzerine 1868’de Divân-ı Ahkâm-ı Adliye ile birlikte kumlan Şûrâ-yı Devlet’in görevleri şunlardır: I-Hûkümeti oluşturan bakanlıklara; yatırım, finans, harcama, vergi, tesis kurma, altyapı, ziraat, ticaret, eğitim, savunma, denizcilik, iç güvenlik ve personel istihdamı konularında danışmanlık yapmak, planlama ve koordineyi sağlamak. 2-Yine bu bakanlıklara ait kanun ve yönetmelikleri hazırlamak, değiştirmek ve yorumlamak. 3-Halk ile devlet arasındaki idarî davalara bakmak ve memurları yargılamak. Bunlarla beraber denetim görevi de bulunan kurum, yürütmeye ise asla karışmaz. Şûrâ-yı Devlet bu görevleri bünyesinde bulunan daireler vasıtasıyla yerine getirir.Dairelerde bir Reis-i ;Sâni ve yeteri kadar da üye bulunur. Havale edilen konular buralarda müzakere edildikten sonra karar yazılır. Daireler, Şûrâ-yı Devlet Reis-i Evveli’ne bağlıdır. Danışmanlık hizmeti veren dairelerle (Dahiliye, Maliye, Nâfia, Maarif, Ticaret-Zaraat v.b.) yasama görevi gören daireye (Tanzimat Dairesi), Devâir-i İdare denir. Yargılama yapan daireye (Muhâkemât Dairesi) ise, Mehâkim-i İdare adı verilir. Bu dairelerde görüşülen kanun, yönetmelik ve bazı önemli hususlar bir defa da Hey’et-i Umûmiye’de (Genel Kurul) görüşülür, ondan sonra karara varılır. Şûrâ-yı Devlet’in aslî personeli olan Reis-i Evvel, Reis-i Sâni’ler ve Azâ’ların görevleri, haklan ve seçilme şartları yönetmeliklerle tesbit edihrüştir. Özellikle üyeler; hukukçu, ilim adamı, asker ve bürokratlardan atandığı gibi, taşradan da temsilciler belirlenirdi.Bunlar arasında müslüman olmayanlar da oldukça fazladır. Şûrâ-yı Devlet’in bürokratik işlemleri; Başkâtip (Genel Sekreter), Muavin, (Raportör), Mülâzım (Editör) ve diğer görevlilerden oluşan Hey’et-i Tahririye (Yazı Heyeti) tarafından yürütülür. Bunların amiri Başkâtip ‘tir ve o da Reis-i Ewel-e bağlıdır. Şûrâ-yı Devlet daireleri 54 yıllık süre içerisinde pek çok isim ve görev değişikliklerine uğramıştır. Bu değişiklikler ya zaruretten dolayı veya siyasi tercihlerden dolayı olmuştur. Genellikle beş olan daire sayısı bazen bire inmiştir. Yargıyla ilgili olan dairede de yine bazı değişiklikler olmuş ve yargı safhaları için (Bidâyet-Istinaf-Temyiz) ayrı ayrı mahkemeler kurulmuştur. E. Meşrutiyet’ten sonra ise bu yetkiler de diğer mahkemelere nakledilmiştir. Şûrâ-yı Devlet’ e evrak Sadâret’ten havale edilir ve burada alman karar da yine Sadâret aracılığıyla diğer bakanlıklara ulaştırılır. Görüşülecek konunun raporunun hazırlanması, müzakere edilmesi, oylanması ve kararın yazılması usulleri yönetmeliklerle belirlenmiştir. Yani Şûrâ-yı Devlet ve daireleri, bir sistem dahilinde işlemektedir. 1922 yılında Osmanlı Devletiyle beraber Şûrâ-yı Devlette sona ermiştir. Ancak Cumhuriyet’ten sonra aynı isimle tekrar kurulmuş ve daha sonra ise Danıştay adını almıştır. | |||
| Founded with Divân-ı Ahkâm-ı Adfiye by abolishing MecHs-i Vâlâ in 1868, The Şûrâ-yı Deviet’s functions were as followings 1-Giving information to the ministers of the goverment on tax, investments, financial, expenditure, insaltation, agricultare, business, education, defence, security, navigation and employing; and planning and obtaining the coordination on these subjects. 2-Preparing, altering and interperating the laws and regulations of these ministers. 3 -Looking the administrative cases between the people and the state; and judging the staffs. It never interfers in the execution and the institutions that have supervisor duties. Şûrâ-yı Devlet do these duties by the help of the offices in its structure. In these offices there are a Reis-i Sâni and a sufficient number of members. When argued, the subjects sent to these offices were written out. These offices were bound to Şûrâ-yı Devlet Reis-il EweL Both the office (Dahiliye, Maliye, Nâfia, Marif, Ticaret, Ziraat) that gives information and the office (Tanzimat Dairesi) that gives law legislation are called Devâir-i İdare. The office (Muhâkemât Dairesi) that hears a case is called Mehâkim-i İdare. The laws, regulations and some important subjects discussed in these offices were again negotiated in Heyet-i Umûmiye( general board) and then given a rule. As a personal of the Şûrâ-yı Devlet, the duties, rights, and elections of Reis-i Ewel and Reis-i Sâni were fixed by regulations. Members especially were appointed from jurists, scientiests, soldiers, bureacurats, and also determined from provinces. The number of non-Muslims in these members was rather much. The bureacuratic procedures of the Şûrâ-yı Devlet were carried out by Heyet-i Tahririye accomplished by Başkatip, Muavin, Mülazım and the other staffs. Başkatip was the head of these staffs and bound to the Reis-i EweL The name and the duties of the Şûrâ-yı Deviet’s offices were chanced quite alot during its 54 year-period. These changes were done due to necessity or the political preferences. Utmost number of these offices was five and sometimes was reduced to one. There were also changes in the offices dealing with law and different courts were established for every level of the judgement (Bidayet, istinaf, Temyiz). After the second Meşrutiyet, these authorities were given to the other courts. Documents were sent to Şûrâ-yı Devlet from Sadaret and the decision made here were sent to the other ministers by the same way. Writing down the law’s reports to be negosiated; discussing; voting them and the ways of writing the final decisions were all described by the regulations. Şûrâ-yı Devlet ended together with Ottoman Empire. After The Republic it was founded again with the same but later its name was changed to Danıştay. | |||