| Tez Künye | Durumu | ||
| Osmanlı Devletinde Şeyhülislamlığın idareye etkisi / Influence of the Shaykh al-Islam in the Ottoman Empire Yazar:ZEYNEP YILMAZ Danışman: DOÇ. DR. OKTAY KOÇ Yer Bilgisi: Kocaeli Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Ana Bilim Dalı / Yönetim Bilimleri Bilim Dalı Konu:Kamu Yönetimi = Public Administration ; Tarih = History Dizin:Devlet idaresi = State administration ; Din-devlet ilişkileri = Religion-state relationship ; Fetvalar = Fatwas ; Osmanlı Devleti = Ottoman State ; Şeyhülislam = Seyhulislam | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2018 128 s. | ||
| Çalışma kapsamında, Osmanlı Devletinin kurulduğu ilk günden beri varlığını koruyan Şeyhülislamların verdikleri fetvalar bazında kurumun Osmanlı devlet idaresine etkisi incelenmiştir. İslam devletlerinde din ve siyasetin etkinliği ve sıkı bir ilişki içerisinde oluşu, Hz. Peygamber ile başlamakta ve Osmanlı Devletinde de devam etmektedir. İslam devletleri büyüdükçe karar alıp uygulama ve ya alınan kararların dine uygun olup olmadığının sorgulanması bir ihtiyaç haline gelmeye başlamıştır. Bu nedenle İslam devletlerinde ilk dönemlerinden itibaren farklı isimler veriliş olsa da Şeyhülislamlık Kurumu’nun ortaya çıktığı anlaşılmaktadır. Bu çerçevede çalışmada, Şeyhülislamlık Kurumu’nun ortaya çıkışı, tarihsel süreç içerisindeki gelişimi ve Osmanlı Devletinden önceki Şeyhülislamlık kurumu ve benzerleri incelenmiştir. Sonrasında Osmanlı Devlet yönetimindeki Şeyhülislamlık Kurumu’nun kırılma noktaları ile tarihsel süreç anlatılarak Şeyhülislamlık Kurumu’nun devlet teşkilatındaki yeri ve Şeyhülislamlar tarafından verilen fetvaların, din ve devlet ilişkisi birlikte ortaya konulmuştur. Osmanlı Devletinden önceki İslam devletlerinde de varlığından çokça söz ettiren kurum olan bu yapının, Osmanlı Devleti zamanında statüsü en üst seviyeye ulaşmıştır. Osmanlı Devletinin çok uzun yıllar varlığını devam ettirebilmesinin en önemli nedenlerinden biri de teokratik bir yönetim anlayışını benimseyen devlet idarecilerinin aldığı kararları Şeyhülislamlık Kurumu vasıtasıyla halk ve din nezdinde meşrulaştırmasıdır. Çalışma kapsamında cihat, arazi ve tımar, vergi ve beytülmal, hal ve katl ile yargı alanlarında Şeyhülislamların verdikleri seçilmiş fetvalar incelenmiştir. İncelenen fetvalar kapsamında dini kuralların etkinliği önemli biçimde hissedilen Osmanlı Devletinde dini kurum olan Şeyhülislamlık Kurumu’nun aslında yönetim için önemli bir karar mekanizması haline dönüştüğüne ve yönetimin kararlarını dini açıdan meşruiyet kazandırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Anahtar Kelimeler: Şeyhülislamlık Kurumu, Osmanlı Devleti, Fetva, İlmiye Sınıfı, Kazasker | |||
| In this study, it is analysed the influence of the Shayhk-al islam which is existed since the establishment of the Ottoman Empire and their fatwas on the administration of the state. In Islamic countries, the interconnectedness of religion and politics started during the era of Prophet Muhammad and had continued throughout the Ottoman empire era. Whenever a decision what to be made religious consultation was needed; the decision had to be checked if it was in harmony with Islamic teachings and values. That is why in Islamic countries there was a body of religious leaders Shayk-al islam from the beginning. The appearance of this religious leadership body or religious directorate has been studied in this study including those that date back before the Ottoman era. The link of these fatwas to state and religion are also discussed and analysed. This religious body that has been comnon throughout history of the Islamic world, finally reached it’s most popular status and value during the Ottoman era. One of the reasons why the Ottoman empire ruled longer was because of its theological status as well as the ability of the religious body, to render the Ottoman empire’s decisions as religiously viable and influence crowds to support the empire. In this study, have also selected topics like the holy war, property and tımar, tax and jurisprudence, which were heavily influenced by the directorate body of Shayk-al islam. We also see in our study that the empire which relied on religious rules to rule was heavily influenced by the religious body of Shayk-al islam or religious directorate. Key Words: Shayk-al islam İnstitution, Ottoman Empire, Fetwa, İlmiye Corps, Kadi-ul asker | |||