| Tez Künye | Durumu | ||
| Tarihi Türk lehçelerinde bitki isimleri / Plant names in historical dialect of Turkish Yazar:ÖZLEM BAYRAK Danışman: DOÇ. DR. ÇETİN PEKACAR Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature Dizin:Adlar = Nouns ; Ağızlar = Dialects ; Bitkiler = Plants ; Dil bilgisi-isim = Grammar-noun ; Eski Türkçe = Old Turkish ; Türk lehçeleri = Turkish dialects ; Türkçe adlar = Turkish nouns | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2005 266 s. | ||
| ÖZET Bitki adları bilimine kaynak teşkil edecek olan “Tarihî Türk Lehçelerinde Bitki isimleri” adlı bu çalışmada farklı dönemlerdeki önemli eserler seçilmiş ve incelenmiştir. Tarihî Türk lehçelerindeki bitki isimlerinin bir araya getirilmiş olması, bu çalışmanın en önemli özelliğidir. Burada Tarihî Türk lehçeleri ile Orhun, Uygur, Karahanlı, Harezm, Kıpçak, Çağatay, Eski Anadolu ve Osmanlı Türkçesi yazı dilleri kastedilmektedir. Çalışmada, sözü edilen dönemlerde yazılmış metinlerdeki bitki isimleri tespit edilmiştir. Böylece bu çalışma, Türkçenin bitki isimleri alanındaki sözcük hazinesini toplu hâlde gözler önüne sermiştir. Genellikle göçebe bir hayat süren Türk kavimleri, göçebe hayatın bir parçası olarak çiftçilikle de uğraşmışlardır. Eski çağlardan bu yana insanlar hastalıkların tedavisinde de bitkilerden faydalanmışlardır. Ayrıca bitkilerin Eski Türk dünyasında animizm inancının sonucu olarak kutsallaştırıldığı da görülmüştür. Genel olarak bitkilerin adlandırılışına baktığımızda, bitkiler çoğunlukla “ot” sözcüğüyle birlikte kullanılmıştır. Ayrıca bitkiler yetişme yerine, ulus ve topluluklara, yetiştiği zamana, rengine göre ve (insanlara ve organlarına, hayvan ve organlarına, eşyalara, diğer varlıklara) benzetme yoluyla çeşitli isimler almıştır. | |||
| ABSTRACT The aim of this study, Plant Names in Historical Dialects of Turkish’ which will constitute a good source for the science of plant names, is to select and examine significant works belonging to different eras. The most important characteristic of this study is that it has brought together the plant names in historical dialects of Turkish. The phrase ‘Historical dialects of Turkish’ stands for Orhun, Uighur, Karahan, Harezm, Kıpçak, Çağatay, Old Anatolian and Ottoman Turkish literary languages. Plant names in texts written in the mentioned eras were determined in this study. Thus, this study has brought out the vocabulary of Turkish relating to plant names altogether. Turkish people who generally lead a nomadic life engaged in farming as a part of the nomadic life. People have made use of plants for treatment of diseases since the old times. It was also observed that plants were regarded as sacred as a result of the belief on animism in the Old Turkish world. When we have a look at the naming of plants, we see that plants have mostly been used together with the word ‘herb’. Plants were given various names according to their places of growth, nations and communities, time of growth, color and by metaphor (comparison with humans and human organs, animals and animal organs, goods and other creatures). | |||