Öznur Alkan. Zeynü’l-Ahbâr’ın tercüme ve değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi (2014)

Öznur Alkan. Zeynü’l-Ahbâr’ın tercüme ve değerlendirilmesi. Yüksek lisans tezi. Gaziantep: T.C. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2014, VII+219 s.

Özet

Ortaçağ Klasik Tarih yazım anlayışına göre yazılan eserler, aktarmak istedikleri bilgilerde bütünlük sağlamak için önceki tarihî olaylar hakında kısaca bilgiler vermeye çalışmaktadır. Zeynü’l-Ahbâr’da, Ortaçağ Klasik Tarih Yazım anlayışı çerçevesinde yazılmış bir eser niteliği taşımaktadır. Eserin ilk bölümünün İran tarihi ile başlamış olması Ortaçağ Klasik Tarih Yazım anlayışını açıkça ortaya koymaktadır. Eser, İran tarihini aktardıktan sonra İslâm tarihi başlığı altındaHz. Muhammed, Dört Halife ve Emeviler döneminden bahsetmektedir. Emeviler döneminin kısa geçilmesi yazarın Şiî karakter taşımasına bağlanmaktadır. Abbâsîler dönemi, Horasân politikasını gütme amacından dolayı geniş bir şekilde işlenmektedir. Ayrıca eserin ana noktasını oluşturan Gazne devleti, Horasân merkezli bir devlettir. Gerdîzî, Gazneli Mahmûd döneminden Mesut dönemine kadar devletin resmi tarihçiliğini yapmaktadır. Bu yüzden bu döneme dair verilen bilgiler değerlendirildiğinde daha güvenilir bir özellik taşımaktadır. Gerdîzî, Müslümanlara, Hıristiyanlara, Yahudilere, Acemlere ve Hindulara dair önemli kabul edilen günleri ve açıklamalarını da vermektedir. Son bölümde ise Macar, Bulgar, Kîmak gibi Türk kavimlerinden ve kısa bir şekilde Rum ve Hint tarihlerinden bahsetmektedir.

Anahtar Kelimeler: Zeynü’l-Ahbâr, İran, Horasân, Gazne devleti.

Abstract

According to the classical works of medieval historiography written understanding, previous historical events to ensure integrity of the information they want to transfer tries to give brief information on the right. In Zeynü’l-Akhbar, carries the nature of a work written in the framework of the medieval understanding of Classical Historiography. The first part of the work that had begun with Iran medieval history Classical History clearly demonstrates the spelling understanding. Trace the history of Islam under the title transfer after the date of Iran is talking about the period of the Prophet Muhammad, Four Caliphs and the Umayyads. The short transition period is attributed to the author of the Umayyad Shiite character transport. Abbasid period, due to the purpose of pursuing the policy widely discussed in Khorasan way. In addition, the main point of the constituent states of Ghazni work is a state-centered Khorasan. Gerdîzî until Masud Mahmud Ghaznavid period during which make the state’s official historiography. Therefore carries a more reliable feature when evaluating information provided on this period. Gerdîzî, Muslims, Christians, Jews, and Hindus considered important that the Iranians to serve in the days and descriptions. In the last part Hungarian, Bulgarian, Turkish tribes such as the Make discusses and a short way from the Greek and Indian history.

Keywords: Zayn al Akhbar, Iranian, Khorasan, Ghaznavids.