Platon’da Bir Sanat Felsefesi Var Mıdır? R. G. Collingwood’un Platon’un Sanat Felsefesine İlişkin Değerlendirmeleri

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 28, 177 – 186, 30.06.2024

Hasan Hüseyin Kargın

https://doi.org/10.31455/asya.1456841

Öz

The essence of Plato’s philosophy is the theory of ideas. Before analysing the philosopher’s ideas on topics such as existence, knowledge, morality, art, education and politics, the theory of ideas should be examined and then the ideas should be discussed together with this theory. Based on the passages numbered 595-608 in Book X of Plato’s State, the claims that the thinker rejects art, is an enemy of art, has a negative view of art and artists, and that there is no philosophy of art in his corpus are not true. When works such as Laws, Banquet, Ion, Phaedrus, Defence of Socrates are examined, there is sufficient information about the good, the beautiful, beauty and the work of art. The thinker equates the beautiful with the true. The essence of the beautiful is the truth, that is, the idea. Idea does not deceive people, does not deceive, does not show things that have not happened as if they have happened. Plato aims for the happiness of the soul and values art to the extent of its contribution to the soul. Whether art is good or bad is related to the material it deals with. There will be no problem if the poem deals with subjects such as love for children’s homeland, defence of justice, devotion to religion instead of false praises and unwarranted exaggerations. The aim of art should be to lead people to goodness, happiness and sublime morality. The human soul comes from the realm of ideas and is condemned to a coffin called the body. The body has begun to pollute the sublime soul with its own dirt. In order to protect the soul from this contamination and to return it to the place from which it came, it must resemble the morality of God. The teachings that will provide this morality and life are true and useful teachings. Art is valuable if it helps to teach good morals, otherwise it is worthless. In this article, we aim to investigate the nature of Plato’s philosophy of art.

Anahtar Kelimeler

Plato, Philosophy of Art, Mimesis, Idea, Beautiful, Good

Kaynakça

• Arslan, A. (2014). İlkçağ Felsefesi Tarihi, Sofistlerden Platon’a 2. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Badio, A. (2022). Platon’un Devleti (Çev.: Savaş Kılıç Özyıldırım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bazin, G. 2014). Sanat Tarihi (Çev. Selahattin Hilav), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Bozkurt, N. (1995). Sanat ve Estetik Kuramları. İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Cabanne, P. (2018). Kübizm (Çev. Işık Ergüden). Ankara: Dost Yayınları.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cevizci, A. (2014). Platon. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A. (2016). İlkçağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Collingwood, R. G. (1925). Plato’s Philosophy of Art. Mind, 154-172 Published by: Oxford University Press on behalf of the Mind Association Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2249442.
• Collingwood. R. G. (2005). Tarihin İlkeleri, (Çev. Ahmet Hamdi Aydoğan). İstanbul: Yap Kredi Yayınları.
• Collingwood. R. G. (2012). Doğa Tasarımı (Çev. Kurtuluş Dinçer). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Collingwood. R. G. (2016). Din Felsefesi (Çevri ve Derleme: Talip Kabadayı). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Collingwood. R. G. (2019). Kısaca Sanat Felsefesi (Çev. Talip Kabadayı). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Collingwood. R. G. (2021). Sanatın İlkeleri (Çev. Mukadder Erkan). Ankara: Fol Yayıncılık.
• Copleston, F. (2013). Platon (Çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Croce, B. (2019). Estetik (Çev. İsmail Tunalı). Ankara: Fol Yayınları.
• Croce, B. (2019). Estetik (Çev. İsmail Tunalı). Ankara: Fol Yayınları.
• Descombes, V. (2020). Platonculuk (Çev. Murat Erşen). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Doorly, P. (2019). Sanatta Hakikat (Çev. Aydın Çavdar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2020). Antikçağ Felsefesi, Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Freeland, C. (2008). Sanat Kuramı (Çev. Füsun Demir), Ankara: Dost Yayınları.
• Gombrich, E. H. (2015). Sanat ve Yanılsama (Çev. Ahmet Cemal). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Guthrie, W. K. C. (2021). Yunan Felsefesi Tarihi, Platon Hayatı ve Diyalogları: Erken Dönem 4 (Çev. Ahmet Ergenç). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Guthrie, W. K. C. (2021). Yunan Felsefesi Tarihi, Platon Hayatı ve Diyalogları: Geç Dönem Platon ve Akademi 5 (Çev. Ahmet Ergenç, İbrahim Şener). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Haşlakoğlu, O. (2016). Platon Düşüncesinde Tekne. Bursa: Sentez Yayınları.
• Hünler, H. (2011). Estetiğin Kısa Tarihi. Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Matteı, J. F. (2005). Platon (Çev. İsmail Yerguz). Ankara: Dost Yayınları.
• Özne Dergisi (2016). Platon. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Panofsky, E. (2017). Persfektif, Simgesel Bir Biçim (Çev. Yeşim Tükel). İstanbul: Metis Yayınları.
• Platon (1994). Yasalar (Çev. Saffet Babür, Candan Şentuna). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Platon (1997). Theaitetos (Çev. Macit Gökberk). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Platon (1999). Devlet (Çev. Sabahattin Eyuboğlu, M. Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Platon (2012). Sofist (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2016). Euthydemos, Parmenides (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2023). Philebos (Çev. Özgüç Orhan). Ankara: Fol Yayınları.
• Schelling, F. W. J. (2017). Sanat Felsefesi (Çev. Merve Ertene, Serhat Arslan). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2006). Kuram- Eylem Birliği Olarak Sanat. İstanbul: Bilge, Kültür Sanat Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2015). Estetik ve Sanat Felsefesi. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Strauss, L. (2018). Platon’un Politik Felsefesi: Savunma (Çev. Özgüç Orhan). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Winckelmann, J. J. (2017). Antikçağ Sanat Tarihi (Çev. Oğuz Özügül). İstanbul: Say Yayınları.
• Wölfflin, H. (2019). Rönesans ve Barok (Çev. Alp Tümertekin, Nihat Ülner). İstanbul: Janus Yayınları.

Platon’da Bir Sanat Felsefesi Var Mıdır? R. G. Collingwood’un Platon’un Sanat Felsefesine İlişkin Değerlendirmeleri

Yıl 2024, Cilt: 8 Sayı: 28, 177 – 186, 30.06.2024

Hasan Hüseyin Kargın

https://doi.org/10.31455/asya.1456841

Öz

Platon’un felsefesinin özünü idealar teorisi oluşturur. Düşünürün varlık, bilgi, ahlak, sanat, eğitim, siyaset gibi konulardaki fikirlerini incelemeden önce idealar teorisine bakmalı daha sonra bu teori ile birlikte fikirler ele alınmalıdır. Platon’un Devlet adlı eserinin X. Kitap 595-608 numaralı pasajlardan hareketle düşünürün sanatı reddettiği, sanat düşmanı olduğu, sanata ve sanatçıya olumsuz baktığı, külliyatında sanat felsefesinin olmadığı yönlü iddialar doğru değildir. Platon’un Yasalar, Şölen, İon, Phaedrus, Sokrates’in Savunması gibi eserleri incelendiğinde iyiye dair, güzele dair, güzelliğe dair, sanat eserine dair yeterli malumat mevcuttur. Düşünür, güzeli doğru olan ile eşitler. Güzel özü hakikat olan yani idea olandır. İdea insanı aldatmaz, kandırmaz, olmamış şeyleri olmuş gibi göstermez. Platon, ruhun mutluluğunu amaçlar ve sanata ruha olan katkısı ölçüsünde değer verir. Sanatın iyi veya kötü oluşu onun ele aldığı malzeme ile ilişkilidir. Şiir sahte övgüler, yersiz abartılar yerine çocuklara vatan sevgisi, adalet savunucusu, dine bağlılık gibi konuları işlediği takdirde herhangi bir sorun olmayacaktır. Sanatın amacı insanları iyiliğe, mutluluğa ve yüce ahlaka ulaştırmak olmalıdır. İnsan ruhu idealar aleminden gelip, beden denen bir tabuta mahkûm olmuştur. Beden yüce olan ruhu kendi kiri ile kirletmeye başlamıştır. Ruhu bu kirlenmeden koruyacak ve onun yeniden tertemiz geldiği yere dönebilmesi için Tanrısal ahlak ile bezenmesi gerekmektedir. Bu ahlak ve yaşantıyı sağlayacak öğretiler doğru ve faydalı öğretilerdir. Sanat eğer güzel ahlakı öğretmeye yardımcı bir unsur olursa değerlidir, yoksa değersizdir. Biz bu makalede Platon’un sanat felsefesinin mahiyetini araştırmayı amaçlamaktayız.

Anahtar Kelimeler

Platon, Sanat Felsefesi, Mimesis, İdea, Güzel, İyi

Kaynakça

• Arslan, A. (2014). İlkçağ Felsefesi Tarihi, Sofistlerden Platon’a 2. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Badio, A. (2022). Platon’un Devleti (Çev.: Savaş Kılıç Özyıldırım). İstanbul: Metis Yayınları.
• Bazin, G. 2014). Sanat Tarihi (Çev. Selahattin Hilav), İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Bozkurt, N. (1995). Sanat ve Estetik Kuramları. İstanbul: Ara Yayıncılık.
• Cabanne, P. (2018). Kübizm (Çev. Işık Ergüden). Ankara: Dost Yayınları.
• Cevizci, A. (2005). Paradigma Felsefe Sözlüğü. İstanbul: Paradigma Yayınları.
• Cevizci, A. (2014). Platon. İstanbul: Say Yayınları.
• Cevizci, A. (2016). İlkçağ Felsefesi Tarihi. İstanbul: Say Yayınları.
• Collingwood, R. G. (1925). Plato’s Philosophy of Art. Mind, 154-172 Published by: Oxford University Press on behalf of the Mind Association Stable URL: https://www.jstor.org/stable/2249442.
• Collingwood. R. G. (2005). Tarihin İlkeleri, (Çev. Ahmet Hamdi Aydoğan). İstanbul: Yap Kredi Yayınları.
• Collingwood. R. G. (2012). Doğa Tasarımı (Çev. Kurtuluş Dinçer). İstanbul: İmge Kitabevi Yayınları.
• Collingwood. R. G. (2016). Din Felsefesi (Çevri ve Derleme: Talip Kabadayı). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Collingwood. R. G. (2019). Kısaca Sanat Felsefesi (Çev. Talip Kabadayı). Ankara: Bilgesu Yayıncılık.
• Collingwood. R. G. (2021). Sanatın İlkeleri (Çev. Mukadder Erkan). Ankara: Fol Yayıncılık.
• Copleston, F. (2013). Platon (Çev. Aziz Yardımlı). İstanbul: İdea Yayınları.
• Croce, B. (2019). Estetik (Çev. İsmail Tunalı). Ankara: Fol Yayınları.
• Croce, B. (2019). Estetik (Çev. İsmail Tunalı). Ankara: Fol Yayınları.
• Descombes, V. (2020). Platonculuk (Çev. Murat Erşen). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Doorly, P. (2019). Sanatta Hakikat (Çev. Aydın Çavdar). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Dürüşken, Ç. (2020). Antikçağ Felsefesi, Homeros’tan Augustinus’a Bir Düşünce Serüveni. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Freeland, C. (2008). Sanat Kuramı (Çev. Füsun Demir), Ankara: Dost Yayınları.
• Gombrich, E. H. (2015). Sanat ve Yanılsama (Çev. Ahmet Cemal). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Guthrie, W. K. C. (2021). Yunan Felsefesi Tarihi, Platon Hayatı ve Diyalogları: Erken Dönem 4 (Çev. Ahmet Ergenç). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Guthrie, W. K. C. (2021). Yunan Felsefesi Tarihi, Platon Hayatı ve Diyalogları: Geç Dönem Platon ve Akademi 5 (Çev. Ahmet Ergenç, İbrahim Şener). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Haşlakoğlu, O. (2016). Platon Düşüncesinde Tekne. Bursa: Sentez Yayınları.
• Hünler, H. (2011). Estetiğin Kısa Tarihi. Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Matteı, J. F. (2005). Platon (Çev. İsmail Yerguz). Ankara: Dost Yayınları.
• Özne Dergisi (2016). Platon. Konya: Çizgi Kitabevi Yayınları.
• Panofsky, E. (2017). Persfektif, Simgesel Bir Biçim (Çev. Yeşim Tükel). İstanbul: Metis Yayınları.
• Platon (1994). Yasalar (Çev. Saffet Babür, Candan Şentuna). İstanbul: Kabalcı Yayınları.
• Platon (1997). Theaitetos (Çev. Macit Gökberk). İstanbul: Millî Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Platon (1999). Devlet (Çev. Sabahattin Eyuboğlu, M. Ali Cimcoz). İstanbul: Türkiye İş Bankası Yayınları.
• Platon (2012). Sofist (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2016). Euthydemos, Parmenides (Çev. Furkan Akderin). İstanbul: Say Yayınları.
• Platon (2023). Philebos (Çev. Özgüç Orhan). Ankara: Fol Yayınları.
• Schelling, F. W. J. (2017). Sanat Felsefesi (Çev. Merve Ertene, Serhat Arslan). Ankara: Doğubatı Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2006). Kuram- Eylem Birliği Olarak Sanat. İstanbul: Bilge, Kültür Sanat Yayınları.
• Soykan, Ö. N. (2015). Estetik ve Sanat Felsefesi. İstanbul: Pinhan Yayıncılık.
• Strauss, L. (2018). Platon’un Politik Felsefesi: Savunma (Çev. Özgüç Orhan). İstanbul: Pinhan Yayınları.
• Winckelmann, J. J. (2017). Antikçağ Sanat Tarihi (Çev. Oğuz Özügül). İstanbul: Say Yayınları.
• Wölfflin, H. (2019). Rönesans ve Barok (Çev. Alp Tümertekin, Nihat Ülner). İstanbul: Janus Yayınları.

Toplam 41 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here