Qızılbaşlar tarixi (1993)

Qızılbaşlar tarixi [Tarix-i Qezelbaşan]. Tərcümə və şərhlər: M. Ə. Məhəmmədi; Elmi redaktor: Z. Bünyadov; Redaktor: V. Qardaşlı. Bakı: “Azərbaycan” nəşriyyatı, 1993, 48 s.

Annotasiya:

XVII əsrin əvvəllərində naməlum müəllif tərəfindən yazılmış bu əsər XV-XVI əsrlərdə Qaraqoyunlular, Ağqoyunlular və Səfəvilər dövründə Azərbaycanda və qonşu ölkələrdə baş verən tarixi hadisələri əks etdirir. 

Müəllif müxtəlif qızılbaş tayfaları və bu tayfalardan çıxmış görkəmli şəxslər barədə məlumat verir ki, bu da qızılbaş hərəkatında hansı tayfaların iştirak etdiyini və bu iştirakın mühümlük dərəcəsini müəyyənləşdirməyə imkan yaradır. Bu baxımdan “Qızılbaşlar tarixi” tamamilə orjinal bir mənbədir. Əsər indiyə qədər Azərbaycan tarixşünaslığında tədqiqata cəlb olunmamışdır.

Tərcümə, əsərin Tehranda saxlanan yeganə əlyazması nüsxəsinin 1982-ci il nəşrindən edilmişdir. 

Tərcümə zamanı əsərin cüzi bir hissəsi ixtisar edilmişdir.

Şərhlərin yazılmasında bir sıra tarixi mənbələrdən (“Tarix-i aləm aləmara-yi Əmini”, “Əhsən ət-təvarix”, “Şərəfnamə” və s.), elmi və məlumat xarakterli ədəbiyyatdan, o cümlədən Azərbaycan tarixçiləri Z. M. Bünyadovun, O. Ə. Əfəndiyevin, Ş. F. Fərzəliyevin tədqiqatlarından istifadə olunmuşdur.