| Tez Künye | Durumu | ||
| Safevi Devleti’nin Doğu politikası (1501-1736) / Safavids’ Eastern policy Yazar:RAHIMULLAH FARZAM Danışman: PROF. DR. HASAN HÜSEYİN ADALIOĞLU Yer Bilgisi: Eskişehir Osmangazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Tarih Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2022 191 s. | ||
| Türkiye’deki Safevî çalışmaları, Safevî Devleti’nin Osmanlı Devleti ile olan ilişkilerine odaklanmakta ve Safevî-Osmanlı ilişkileri dar bir bakış açısıyla “Şiî-Sünnî çatışmasına” indirgenmektedir. Buna bağlı olarak Türkiye’de Safevîlerle ilgili çalışmaların büyük çoğunluğu “Kızılbaşlık”, “Şah İsmâil”, “Safevî Devleti’nde Türkmen aşiretlerin rolü” gibi alanlara sıkışıp kalmıştır. Bu da Bâbür ve Osmanlı İmparatorluğuyla birlikte dönemin en güçlü devletlerinden biri olan Safevîlerle ilgili yanlış ve eksik bir algının oluşmasına neden olmaktadır. On altıncı yüzyılın başlarında İran’da Safevî devleti iktidara gelirken aynı tarihlerde Timur’un halefleri Hindistan’da Bâbürlü İmparatorluğunu kurmuştur. İran ve Hindistan bu iki hanedan altında dönemin büyük güçleri olarak ortaya çıkmışlardır. Bu iki devlet yoğun etkileşim içerisinde olmuş ve birbirlerinin gelişmelerinde etkili olmuşlardır. Şah İsmâil’in 1510’da Özbek Şeybânî Han’ı yenmesinden sonra başlayan Safevî Devleti ile Bâbür imparatorluğu ilişkileri uzun zaman dostane bir çizgide seyretmiştir. Safevîler ile Bâbürlülerin ortak düşmanı olarak Özbeklerin bölgedeki faaliyetleri İran ile Hindistan arasındaki ilişkilerde etkili faktörlerden biri olmuş ve bu ortak sınır tehdidinin varlığı ilişkileri daha da yakınlaştırmıştır. İran’ın batı sınırlarındaki Osmanlı’nın yoğun askerî faaliyeti de Safevîleri doğu sınırlarını sakin tutmak için Bâbürlüler ile iyi ilişkiler geliştirmeye zorlayan diğer bir faktör olmuştur. Bununla birlikte her iki devlet açısından stratejik bir öneme sahip olan Kandehar zaman zaman ilişkilerde pürüz yaratan bir xiii faktör olarak öne çıkmıştır. Bunun yanı sıra Safevîlerin Bâbür İmparatorluğu hâkimiyetindeki Dekken Sultanlığındaki Şiîlerle kurduğu ilişkiler de her zaman Bâbürlüleri rahatsız etmiştir. Bu çalışma Safevî Devleti’nin doğu sınırındaki gelişmelere ve Bâbür İmparatorluğu ile kurduğu ilişkilere odaklanmaktadır. Anahtar kelimler: Safevîler, Bâbürlüler, İran, Hindistan, Özbekler | |||
| In Turkey, Safavid studies focus on the relations of the Safavids with the Ottoman Empire, and the Safavid-Ottoman relations are reduced to the “Shiite-Sunni conflict” with a tunnel vision. Accordingly, most of the studies on Safavids in Turkey have been stuck in areas such as “Qizilbash”, “Shah Ismail”, and “The role of Turkmen tribes in the Safavids”. This causes a false and incomplete perception of the Safavids, one of the most powerful states of the era together with the Baburids and the Ottoman Empire. At the beginning of the sixteenth century, the Safavids came to power in Iran, and at the same time, Timur’s successors established the Baburids Empire in India. Iran and India emerged as the great powers of the era under these two dynasties. These two states had been in intense interaction and had been influential in one another’s development. The relations between the Safavids and the Baburids Empire, which started after Shah Ismail defeated the Uzbek Shaybani Khan in 1510, had been friendly for a long time. The raids of the Uzbeks, as the common enemies of the Safavids and the Baburids, had been one of the effective factors in the relations between Iran and India, and the existence of this common border threat has brought the relations even closer. The intense military activity of the Ottomans on Iran’s western borders was another factor that forced the Safavids to develop good relations with the Baburids to keep their eastern borders stable. However, Kandehar, which had strategic importance for both states, has come to the fore as a xv factor that creates relation problems. In addition, the relations established by the Safavids with the Shiites in the Deccan Sultanate, which was under the domination of the Baburids Empire, always annoyed the Baburids. This study focuses on the developments in the eastern border of the Safavids and its relations with the Baburids Empire. Keywords: Safavids, Baburids Empire, Iran, India, Uzbeks | |||