| Tez Künye | Durumu | ||
| Osmanlı öncesi Konya ve çevresinde bulunan mimari eserlerdeki ma’kılî yazılar / Pre-Ottoman ma’kili writings in architectural works in Konya and surroundings Yazar:RAŞİDE ÖZTÜRK Danışman: DOÇ. DR. ZUHAL TÜRKTAŞ Yer Bilgisi: Selçuk Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Geleneksel Türk Sanatları Ana Sanat Dalı / Geleneksel Türk El Sanatları Bilim Dalı Konu:El Sanatları = Crafts ; Sanat Tarihi = Art History Dizin:Anadolu Selçukluları = Anatolian Seljuks ; Konya = Konya ; Konya-Selçuklu = Konya-Selçuklu ; Mimari eserler = Architectural works ; Selçuklu mimarisi = Seljuks architecture ; Selçuklular = Seljuks ; Selçuklular Dönemi = Seljuks Period ; Süslemeler = Ornamentations ; Yazı sanatı = Calligraphy | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2019 225 s. | ||
| Türk İslam devletlerinde ve özellikle Selçuklu Dönemi Anadolu Mimarisinde Ma’kıli yazı, yapı ve süsleme unsuru olarak kullanıldığı görülmektedir. 10. yüzyıldan itibaren Karahanlılar ve Gazne gibi devletlerde Ma’kıli yazı kubbeler minareler, kuleler ve türbelerde kullanılmıştır. Aynı tarihlerde, Selçuklular İran’da Ma’kıli yazıyı dini mimaride hem dış cepheyi kaplayacak şekilde hem iç süslemede kullanmışlardır. Selçukluların Anadolu’ya yerleşmesiyle birlikte kültürel değerlerle yoğrulan sanat birikimleri, birçok alanda eserlere yansımıştır. Selçuklular Anadolu’ya geldiklerinde karşılaştıkları taş malzeme ile Orta Asya’da kullandıkları tuğla malzemeyi sentezleyerek kullanmışlardır. Osmanlı öncesi Anadolu Selçuklu mimarisinde Konya’da bulunan 13. yüzyıl eserlerinden Akşehir Ulu Camii, Sırçalı Medrese, Karatay Medresesi, Sahip Ata Camii, Sahip Ata Türbesi, Hz. Mevlana’nın Sandukası, Beyşehir Eşrefoğlu Camii, Eflaki Dede Türbesi ve Akşehir Tacettin Dede Türbesi bu alandaki eserlere örnektir. Bu araştırmada, bahsi geçen eserlerdeki duvar yazıları, minber yazıları, mihrap yüzeyi, minare gövdesi gibi mimari unsurlarda kullanılan Ma’kıli yazının oluşturduğu geometrik kompozisyonlar incelenmiştir. Kullanılan malzeme ve teknik özelliklerinin belirlenmesi, çözümleme ve tanımlamaların yapılabilmesi için Ma’kıli yazının temeli olan çizgilerden hareketle, yapılardaki tezyinat kapsamlı şekilde incelenmiş ve değerlendirilmiştir. | |||
| It is seen that Makili writing was used as a structural and decorative element in Turkish Islamic States and especially in Anatolian architecture of Seljuk period. Since the 10th century, the Makili script has been used in domes, minarets, towers, and tombs in the states such as Karahanlılar and Gazne. At the same time, the Seljuks used the Makili script in the exterior and interior decoration of religion architecture in Iran. With the settlement of Seljuks in Anatolia, the art accumulations mixed with cultural values were reflected in the works in many fields. Seljuks synthesized stone material faced in Anatolia with the brick material they used in Central Asia. Aksehir Grand Mosque, Sircali Madrasah, Karatay Madrasah, Sahip Ata Mosque, Tomb of Sahip Ata, Hz. Mevlana’s Sarcophagus, Sadrettin Konevi Mosque, Beysehir Esrefoglu Mosque, Bulgur Tekke Mosque, Sircali Prayer Room, Tomb of Eflaki Dede, Hasbey Daru’l-Huffazi, and Tomb of Aksehir Tacettin Dede are examples of Pre-Ottoman Anatolian Seljuk architecture in this field in Konya in 13th century. In this study, the geometric compositions formed by Makili script in wall writings, pulpit writings, mihrab surface, and minaret of the above works were examined. In order for determination of materials and technical properties, analysis and identification in writings, the decorations in the structures were examined and evaluated extensively from the lines that are the basis of Ma’kıli script. | |||