| Tez Künye | Durumu | ||
| Ravzatü’s-Safâ ve Habibü’s-Siyer’deki Sâmânîler bölümünün tercümesi bağlamında Mîrhând ve Hândmîr’in tarih metodolojisi / The historical methodology of Mirhand and Handmir in the context of the translation of the section of Ravzatu’s-Safâ and Habibu’s-Siyer Yazar:CEMİL SÖNMEZ Danışman: DR. ÖĞR. ÜYESİ VURAL ÖNTÜRK Yer Bilgisi: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Ortaçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2023 112 s. | ||
| XV. yüzyılın önde gelen tarihçilerinden Mîrhând (1433-1497) ve Hândmîr (1475- 1536) Timurlu Devleti (1370-1507) döneminde yaşamışlardır. Anne tarafından Mîrhând’un torunu olan Hândmîr, Timurlu Devleti’nden sonra kurulan Bâbürlü Devleti (1526-1858) zamanında da bir müddet yaşamış ve 1536 yılında vefat etmiştir. Mîrhând ve Hândmîr özellikle Timurlu hükümdarlarından Hüseyin Baykara (1438-1506) ve onun veziri Ali Şir Nevâî (1441-1501)’nin himayelerine mazhar olmuşlardır. Mîrhând’ın Ravzatü’s-Safâ isimli eseri yedi ciltten oluşmaktadır. Eserin ilk altı cildi Mîrhând’ın kendisi tarafından kaleme alınmıştır. Müellif yedinci cildin hazırlıklarına da başlamış ancak ömrü yetmediği için bu cilt torunu Hândmîr tarafından tamamlanmıştır. Ravzatü’s-Safâ’nın başında yer alan mukaddimede; eserin telif sebeplerine, tarih ilminin faydalarına, tarihçinin vasıflarına ve eserin yazıldığı zamana kadar olan önemli tarih kitaplarına değinilmiştir. Eserin birinci cildinden yedinci cildine kadar özetle; hilkat konusu, İslâm peygamberinden önceki peygamberlerin hayatları, eski İran padişahlarının tarihi, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in hayatı, Râşit halîfelerin hal tercümeleri, Emevîler, Abbasîler ve bu dönemlerde varolan bağımsız hânedanlar, Moğol İmparatorluğu ve Timurlu Hanedanı dönemleri anlatılmıştır. Hândmîr’in Habibü-s-Siyer’i ise her biri dört bölümden olmak üzere üç ciltten müteşekkildir. Eser âlemlerin, göklerin ve yerin yaradılışını, peygamberlerin kıssalarını, Pisagor, Eflatun, Sokrat ve Aristo gibi bilgin ve hükemanın hayatlarını, Hz. Muhammed (s.a.v.)’in ve sonraki halife ve hânedanların dönemini, doğuştan başlayıp Safevîlerin ilk padişahı Şah İsmail’in öldüğü 1524 yılına kadar olan olayları içermektedir. Bu çalışma, Ravzatü’s-Safâ ve Habibü’s-Siyer’de geçen Sâmânîler bahsine ve aynı zamanda müelliflerin metodolojisine odaklanmıştır. Çalışmanın amacı, dede ve torun olan Mîrhând ve Hândmîr’in Sâmânîlerle ilgili kayıtlarını mukayeseli olarak ortaya çıkarmanın yanı sıra, iki tarihçinin ilgili bölümler özelinde tarih yazma prensiplerini tespit etmek, eserlerdeki Sâmânîlerle ilgili bölümün tercümesini yapmak ve araştırmacıların istifadesine sunabilmektir. Çalışmamız giriş ve iki bölümden oluşmaktadır. Giriş bölümünde Mîrhând ve Hândmîr’in hayatları, yaşadıkları dönem ve eserlerinde yararlandıkları kaynakların yanında ortaya koydukları metodoloji işlenmeye çalışılmıştır. Birinci bölümde Ravzatü’s-Safâ’nın Sâmanîler bölümünün çevirisi, ikinci bölümde ise Habibü’s-Siyer’in Sâmânîler bölümünün çevirisi yer almaktadır. | |||
| Mirkhwand (1433-1497) and Khandemir (1475-1536), who are the leading historians of the XVth century, lived during the Timurid State (1370-1507). Khandemir, who was the granddaughter of Mirkhwand from his mother’s side, lived for a while during the time of the Mughal State (1526-1858), which was established after the Timurid State, and died in 1536. Mirkhwand and Khandemir were especially protected by one of the Timurid rulers Hüseyin Baykara (1438-1506) and his vizier Ali Şir Nevâî (1441-1501). Mirkhwand’s work named Ravzatü’s-Safâ consists of seven volumes. The first six volumes of the work were written by Mirkhwand himself. The author also started the preparations for the seventh volume, but since his life was not enough, this volume was completed by his grandson, Khandemir. In the introduction at the beginning of Ravzatü’sSafa; the copyright reasons of the work, the benefits of the science of history, the qualifications of the historian and the important history books up to the time the work was written are mentioned. In summary, from the first volume to the seventh volume of the work; the subject of creation, the lives of the prophets before the Islamic prophet, the history of the old Iranian sultans, the life of the Prophet Muhammad (s.a.v), the translations of the Rashid caliphs, the Umayyads, the Abbasids and the independent dynasties existing in these periods, the Mongol Empire and the Timurid Dynasty periods are explained. Khandemir’s Habibü-s-Siyer consists of three volumes, each of which has four chapters. The work includes the creation of the worlds, the heavens and the earth, the stories of the prophets, the lives of scholars and rulers such as Pythagoras, Plato, Socrates and Aristotle, the period of the Prophet Muhammad (s.a.v) and the next caliphs and dynasties, and the events until the death of Shah Ismail, the first sultan of the Safavids, in 1524. This study focuses on the Samanids mentioned in Ravzatü’s-Safâ and Habibü’s-Siyer, as well as the methodology of the authors. The aim of the study is to reveal the records of the grandfather and grandson Mirkhwand and Khandemir about the Samanids in a comparative way, as well as to determine the principles of writing the history of the two historians in the relevant chapters, to translate the chapter on the Samanids in the works and to present them to the researchers. Our study consists of an introduction and two parts. In the introduction, the lives of Mirkhwand and Khandemir, the period in which they lived, and the methodology they put forth as well as the sources they used in their works were tried to be discussed. In the first section, there is the translation of the Samanid section of Ravzatü’s-Safâ, and in the second section, the translation of the Samanid section of Habibü’s-Siyer. | |||