Reşad Ekrem Koçu. Yeniçeriler (2004)

Reşad Ekrem Koçu. Yeniçeriler. İstanbul: Doğan Kitap, 2004, 473 s. ISBN 9752931650

Arka kapaktan:

“Devşirme memuru, bir haseki ağa yahut turnacıbaşı ağa, oğlan devşirmeye gittiği yerin Hıristiyanlarından büyük rüşvetler alır, ‘Burada matluba uygun oğlan bulamadım…’ diyerek başka yere geçerdi.”

“Papazlar vaftiz defterlerini tahrif ederler, on sekiz yaşında delikanlıyı ya üç yaşında sabi yahut yirmi yedi yaşında gelişmiş adam gösterirdi. Devşirme memuru geldiğinde de oğlanı saklarlar, tahrif edilmiş vaftiz defterini gösterirlerdi.”

“On bir-on iki yaşında çocuklar evli gösterilirdi; bu hileli nikâhlarla oğlanın devşirilmesı önlenirdi. Bazı Hıristiyanlar da devşirmelik çağındaki güzel oğullarını sünnet ettirirler, ‘Biz Hıristiyanız ama, oğlumuz İslam dinini kabul etti’ derlerdi. Sünnetli oğlan, göstermelik Müslüman adıyla yine kiliseye giderdi. Bu gibi ahvalde de rüşvet kadı efendiye yedirilirdi, devşirme memuru gelince, ‘Hidayet erişip Müslüman oldu, Müslüman’ı devşirmek olmaz.’ diye güya din gayretiyle pür celadet oğlanı korumaya çalışırdı.”

Reşad Ekrem Koçu 1905’te İstanbul’da doğdu. Darülfünun Tarih Bölümü’nü bitirdi. Çeşitli liselerde tarih öğretmenliği yaptı. Bugün hâlâ tam bir dökümü yapılamamış yüzlerce makale ve pek çok kitap yazdı. 1975’te İstanbul’da öldü. Koçu, yer yer bir meddah tavrıyla anlattığı Osmanlı tarihini, kalabalık bir okur kitlesine açan ve sevdiren bir “popüler tarihçi” oldu. Eserlerinde anlattığı dönemlerin gündelik yaşamı ve insan ilişkileri konusunda zengin ayrıntılar vererek adeta tarihî resimler yaptı. En büyük, fakat maalesef tamamlanamamış eseri İstanbul Ansiklopedisi olan Reşad Ekrem Koçu, tarihçi Cemal Kafadar’ın deyimiyle “İstanbul tarihçiliğinin yüz akıdır.”