Rıdvan Ayaydın. Osmanlı Devleti’nde askeri yükümlülükler ve muafiyetler (1826-1914). Yüksek lisans tezi (2011)

Rıdvan Ayaydın. Osmanlı Devleti’nde askeri yükümlülükler ve muafiyetler (1826-1914). Yüksek lisans tezi. İstanbul: T.C. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, VIII+182 s.

Öz

Bu tezde Yeniçeri Ocağı’nın kaldırılmasından Birinci Dünya Savaşı’na kadar ki süreç içerisinde Osmanlı devletinde orduya asker temin etmek için kullanılan zorunlu askerlik sisteminin evrimi incelenmiştir. Bu süreçte halkın Müslüman ve gayrimüslim olarak ayrılarak farklı muameleye tabi tutulduğu dolayısıyla din faktörünün özellikle de İslam’ın önemli bir faktör olduğu ortaya konmuştur. Asker alma sistemlerinin Avrupa’nın etkisiyle geliştiği, Mısır’ın etkisi ile meşrulaştırıldığı ortaya konularak İslam’ın asker alımlarında motive edici ve mobilize edici tesiri üzerinde durulmuştur.

Bir taraftan asker alımı için kanunlar yapılırken diğer taraftan aynı kanunlar bir takım askeri muafiyetler vermekte idi. Devlet işlerini aksatmamak, eğitimi sekteye uğratmamak, ekonomik kaygılar, dini kurumlara ve kişilere gösterilen saygı ve aile kurumunu korumak gibi nedenlerle birtakım gruplara ve şahıslara askerlikten muaf olma hakkı verildiği ortaya konmuştur.

Abstract

In this thesis the evaluation of the compulsory military service system in the Ottoman State from the time of the abolition of the Janissaries until the World War I was examined. In this process the people who were living under the Ottoman sovereignty were segregated as muslims and non muslims and were subject to different treatments, thus the fact of religion, especially Islam, was put forward. It was put forward that the recruitment systems were influenced by the Europe, legitimized by the Egypt and the motivating and mobilizing effect of the Islam was also emphasized.

While the authorities were legislating new laws regarding conscriptions, on the other hand, the same laws were also providing some kind of military exemptions. Some groups and people were obtaining the rights of military service exemptions with the purposes of the continuation of public services and education, economical worries and because of the respect to the religional institutions and people also protection of the family institution.