Sabina Asanova. Azerbaycan’dan Orta Asya’ya sürülen Azeri Türkleri (1937-1938). Yüksek lisans tezi (2013)

Sabina Asanova. Azerbaycan’dan Orta Asya’ya sürülen Azeri Türkleri (1937-1938). Yüksek lisans tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2013, X+112 s.

Bu çalışmada İkinci Dünya Savaşı öncesindeki yıllarda Azeri halkının Azerbaycan’dan Orta Asya’ya sürgüne gönderilmesi ele alınmakta, bu sürgünün altında yatan sebeplerle sürgünün ortaya çıkardığı sonuçlar irdelenmiştir. Bunun yanında sürgünün nasıl uygulandığı, Azerilerin sürgün edildiği yerlerde ne gibi zorluklarla karşılaştığı ve Orta Asya’daki yaşam koşulları da incelenmiştir. Bu çalışmanın başlangıcında ilk olarak sürgün ve zorunlu göç uygulamalarına ilişkin tarihsel ve sosyolojik literatür incelenmiştir. Aynı zamanda Sovyetler Birliği yönetimince uygulanan sürgün politikalarına ilişkin literatüre de göz atılmıştır. Ardından Azerbaycan’ın siyasi tarihi üzerinde durulmuş, Azerbaycan?ın yirminci yüzyıl başında bağımsız bir ülke haline gelişi ve ardından Sovyetler Birliği tarafından işgal edilmesi üzerinde durulmuştur. Sovyet sürgünlerine ilişkin literatür çerçevesinde Azeri halkının sürgün edilmesi altında yatan sebepler irdelenmiştir. Sürgün edilen Azerilerin deneyimleri, Orta Asya’daki yaşam koşulları ve nasıl sürgün edildiklerine dair bilgiler Sovyet arşivlerinden elde edilen bilgiler ve sürgüne tanıklık etmiş sınırlı sayıdaki Azeriyle yapılan röportajlardan elde edilmiştir. Bu çalışma Sovyetler Birliği yönetimi altındaki Azerilerin sürgünü ile ilgili özgün bir çalışma olup genel olarak Sovyet Sürgünlerine ilişkin literatüre önemli bir katkı olma niteliğindedir.

This work aims to discuss the exile of Azerbaijanis from Azerbaijan to Central Asia before the Second World War and explain underlying reasons of this exile and its consequences. Furthermore it aimed to clarify the implementation of the exile, difficulties that Azerbaijanis came across and living conditions in Central Asia. In this work, firstly the historical and sociological literature relating to exiles and forced migrations is examined. Concurrently, exile policies executed by the Soviet Union are analysed in this work. Then it goes over the political history of Azerbaijan, the independence of Azerbaijan in early 20th century and the occupation of the country by the Soviet Union. Reasons of Azerbaijani exiles are explained within the frame of the literature relating to Soviet exiles. This work analyses also experiences of exiled Azerbaijanis, living conditions in Central Asia and the exile process through the instrument of information gathered by Soviey archives and interviews with fewAzerbaijani survivors. This work is an important contribution to the literature of Soviet Exiles as an original analysis relating to Azerbaijani exiles.