SAUVAGET, Jean

Niort’ta doğdu. İlk ve orta öğrenimini burada tamamladıktan sonra Paris’te Ecole Nationale des Langues Oriantales Vivantes’ta ve Sorbonne Üniversitesi’nde Arapça, Farsça ve Türkçe okudu. Öğrenciliği sırasında hocalarından M. Gaudefroy-Demombynes’in özel ilgi ve desteğini gördü. 1924’te Dımaşk’a giderek Institut Français des Études Arabes’a girdi; 1929-1937 yılları arasında da genel sekreterliğini yürüttü. Dımaşk’ta kaldığı süre içinde bir taraftan halk Arapça’sını öğrenirken bir taraftan da Suriye’nin ve civarındaki ülkelerin tarihi ve eski eserleri üzerinde araştırmalarda bulundu; bu amaçla Türkiye (1932-1934), Filistin (1933), Irak ve İran’a (1934) seyahatler yaptı. 1937’de Paris’e dönen Sauvaget 1941’de Halep tarihi hakkındaki doktorasını tamamladı ve ardından Ecole Pratique des Hautes Études’de Doğu İslâm Tarihi Araştırmaları Enstitüsü’nün müdürlüğüne getirildi. 1941-1944 yılları arasında Ecole du Louvre’da İslâm sanatları tarihi okuttu. 1946’da Collège de France’ta ders vermeye başladı. Bu arada öğrencilerinden Robert Mantran’ın Osmanlı tarihi alanına kaymasında etkili oldu. Yine bu yıllarda Journal Asiatique’in yayın kurulunda görev yapıyordu. Mélanges offerts à William Marçais adlı esere (Paris 1950) katkıda bulundu. 5 Mart 1950’de Cambo’da öldü. Daha çok İslâm tarihi ve sanatlarıyla meşgul olan Sauvaget, tarih araştırmalarında arşiv malzemelerinden ve arkeolojik verilerden yararlanmaya çalışmıştır. Ölümünden sonra Mémorial Jean Sauvaget adıyla bir kitap yayımlanmıştır (I-II, Damas 1954).

Eserleri. Telifleri: Les monuments ayyoubides de Damas (Michel Ecochard ve J. Sourdel Thomine ile birlikte, Paris 1930); Répertoire chronologique d’épigraphie arabe (Etienne Combe ve Gaston Wiet ile birlikte, I-XIII, Kahire 1930-1958); Poteries syro-mésopotamiennes du XIVe siècle (Paris 1932); Les monuments historiques de Damas (Beyrut 1932, A. trc. Ekrem Hasan el-Ulebî, el-Âs̱ârü’t-târîḫiyye fî Dımaşḳ, Dımaşk 1412/1991); Alep au temps de Sayf ad-Dawla (Beyrut 1936); Remarques sur les monuments omeyyades (Paris 1939); Caravansérails syriens du moyen-âge (Paris 1940); Voyages archéologiques dans la Turquie orientale (Albert Gabriel ile birlikte, I-II, Paris 1940); La poste aux chevaux dans l’empire des mamelouks (Paris 1941); Alep: Essai sur le développement d’une grande ville syrienne des origines au milieu du XIXe siècle (doktora tezi, Paris 1941); Introduction à l’histoire de l’orient musulman: Eléments de bibliographie (Paris 1943, 1946, Claude Cahen tarafından gözden geçirilerek bazı ilâvelerle yeniden yayımlanmış [Paris 1961], ardından İngilizce’ye çevrilmiştir [Introduction to the History of the Muslim East, Berkeley 1965], Selâhaddin el-Müneccid kitabın ikinci ve üçüncü bölümlerini [Râʾidü’t-türâs̱i’l-ʿArabî, Beyrut 1947], Abdüssettâr Haluci ile Abdülvehhâb Alub tamamını [Meṣâdiru dirâseti’t-târîḫi’l-İslâmî, Kahire 1988] Arapça’ya, Nûş Ensârî yine tamamını Farsça’ya [Medḫal-i Târîḫ-i Şarḳ-i İslâmî, Tahran 1987] tercüme etmiştir); Historiens arabes, pages choisies, traduites et présentées (Paris 1946); La mosquée omeyyade de Médine (Paris 1947); Quatre décret seldjoukides (Beyrut 1947); Le plan antique de Damas (Paris 1949); Mémento chronologique d’histoire musulmane (Paris 1950, T trc. Suut Kemal Yetkin, Faik Reşit Unat, İslâm Dünyası Kısa Kronoloji, Ankara, ts., 1963); Suggestions pour une réforme de la typographie arabe (Paris 1952); Règles pour éditions et traductions de textes arabes (R. Blachère’le birlikte, Paris 1953, A. trc. Mahmûd el-Mikdâd, Ḳavâʿidü taḥḳīḳi’l-maḫṭûṭâti’l-ʿArabiyye, Dımaşk-Beyrut, ts.); Studies by Jean Sauvaget on the Historical Geography and Topography of Syria (haz. Fuat Sezgin v.dğr., Frankfurt 1994).

Neşir ve Tercümeleri. 1. Les Perles choisies d’Ibn ach-Chihna (I-II, Beyrut 1933, tıpkıbasım: nşr. Fuat Sezgin, Frankfurt 1993). Ebü’l-Fazl İbnü’ş-Şıhne’nin ed-Dürrü’l-münteḫab fî târîḫi memleketi Ḥaleb adlı eserinin çevirisidir. 2. Relation de la Chine et de l’Inde: Rédigée 851 (Paris 1948). Aḫbârü’s-Sind ve’l-Hind’in birinci bölümünün açıklamalı Fransızca tercümesinin de yer aldığı neşridir. 3. La chronique de Damas d’al-Jazari (années 689-698). Muhammed b. İbrâhim el-Cezerî’nin Ḥavâdis̱ü’z-zamân isimli kitabının Fransızca tercümesiyle birlikte neşridir (Paris 1949). 4. “Les Trésors d’Or” de Sibt Ibn al-Ajamî (Beyrut 1950). Sıbt İbnü’l-Acemî’nin (Ebû Zer el-Halebî) Künûzü’ẕ-ẕeheb fî târîḫi Ḥaleb adlı eserinden seçme bölümlerin Fransızca çevirisidir. 5. Règlements fiscaux ottomans: Les provinces syriennes (R. Mantran’la birlikte, Beyrouth-Damas 1951), Ömer Lutfi Barkan tarafından yayımlanan Kanunlar’ın (İstanbul 1943) Suriye ile ilgili bölümlerinin Fransızca’ya tercümesidir. Müellifin Dımaşk’ta Institut Français’de iken başlattığı tercümeye II. Dünya Savaşı sonrasında oraya gelen Robert Mantran da katılmış ve hocasının ölümü üzerine çalışmayı tamamlayıp bastırmıştır. Sauvaget ayrıca Syria, Journal Asiatique, Revue des études islamiques ve Ars Islamica dergilerinde pek çok makale yayımlamıştır (eserlerinin tam listesi için bk. Mémorial Jean Sauvaget, I, 3-17).

BİBLİYOGRAFYA
R. Blachère – J. Sauvaget, Ḳavâʿidü taḥḳīḳi’l-maḫṭûṭâti’l-ʿArabiyye ve tercemetihâ (trc. Mahmûd el-Mikdâd), Dımaşk-Beyrut 1409/1988, s. 17-22; L. Robert, “Jean Sauvaget (1901-1950)”, Mémorial Jean Sauvaget, Damas 1954, I, s. XV-XXXV, ayrıca bk. s. 3-17; Ziriklî, el-Aʿlâm, II, 97-98; Necîb el-Akīkī, el-Müsteşriḳūn, Kahire 1980, I, 312-315; Bedevî, Mevsûʿatü’l-müsteşriḳīn, s. 250; R. Blachère, “Jean Sauvaget (1901-1950)”, JA, CCXXXIX/1 (1951), s. 1-4; R. Ettinghausen, “The Publications of Jean Sauvaget”, Ars Orientalis, I, Baltimore 1954, s. 208-213.