Bu gazveye İlk Bedir Gazvesi de denir. Kur’an’da anlatıldığı gibi Mekkeliler’in müslümanları Kâbe’ye (Mescid-i Harâm) gitmekten alıkoymaları, onları yerlerinden yurtlarından çıkarmaları (el-Bakara 2/217), Mekke’de bırakmak zorunda kaldıkları mallarını gasbetmeleri ve Medine yakınlarına kadar gelip onlara zarar vermeleri silâhlı mücadeleyi kaçınılmaz hale getirmişti. Savaşa izin veren âyetlerin (el-Bakara 2/190-193; el-Hac 22/39-41) nâzil olması üzerine Hz. Peygamber Medine’ye hicret eden müslümanları tehdit eden Kureyşli müşrikleri bundan vazgeçirmek için, Suriye’ye giden Kureyş ticaret kervanlarına Medine yakınlarından geçerken baskınlar düzenlemeye karar verdi. Hicretin 1. yılı Ramazan ayında (Mart 623) amcası Hamza’yı Ebû Cehil’in başkanlığındaki bir Kureyş kervanını kontrol altında tutmak ve gerekirse baskın düzenlemek için Sîfülbahr’e gönderdi. Ancak seriyye herhangi bir çatışma olmadan geri döndü. Buna karşılık Mekkeli müşrikler Kürz b. Câbir el-Fihrî kumandasındaki küçük bir birliği Medine’ye yolladılar. Bu birlik şehrin güneyindeki Cemmâ (Cümmâ, Zülcedr) otlağına kadar ilerleyerek deve ve sığırları sürüp götürdü ve bazı müslümanları öldürdü. Baskını haber alan Resûl-i Ekrem 2. yılın Rebîülevvel ayında veya Cemâziyelevvel başında (Eylül veya Kasım 623) Zeyd b. Hârise’yi Medine’de yerine vekil bırakıp Kürz’ü takip etmek üzere harekete geçti ve Bedir’in Sefevân vadisine kadar ilerledi, fakat onlara rastlamadı ve Medine’ye geri döndü.
BİBLİYOGRAFYA
Vâkıdî, el-Meġāżî, I, 2; İbn Hişâm, es-Sîre, I, 601; İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, II, 9; Taberî, Târîḫ (Ebü’l-Fazl), II, 406; Yâkūt, Muʿcemü’l-büldân, III, 225; Hüseyin Algül, “Hamza”, DİA, XV, 501; Asri Çubukçu, “Kürz b. Câbir”, a.e., XXVI, 575.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 2009 yılında İstanbul’da basılan 36. cildinde, 299 numaralı sayfada yer almıştır.