Seher Seren Çavdar. Endüstri 4.0 ve işgücü piyasası’na yansımaları. Yüksek lisans tezi (2019)

Seher Seren Çavdar. Endüstri 4.0 ve işgücü piyasası’na yansımaları. Yüksek lisans tezi. Trabzon: Karadeniz Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2019, XIV+105 s.

Önsöz

Endüstri tarihi, geçirdiği devrimler boyunca çeşitli teknik ve teknolojik yeniliklere sahne olarak, birçok alanda değişimi de beraberinde getirmiştir. Üretim sürecinin yapıtaşlarından olan çalışanlar ise tüm bu süreçlerden doğrudan etkilenenlerden olmuşlardır. Endüstri 4.0’la birlikte imalat aşamalarının tamamı köklü değişiklikler geçirirken; üretim merkezleri akıllı teknolojilerle donanarak, söz konusu süreçler üzerinde çalışan kontrolü minimuma inmiştir. Ayrıca önceki sanayi devrimlerinin olmazsa olmaz niteliğindeki işgücünde aranan özellikler, artık kas gücünden daha
fazlası olmaktadır. Bu nedenle tezde teknolojik gelişmelerin istihdam ve meslekler üzerindeki
etkilerinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Üretim alanlarında ileri teknolojinin kullanılması
talebinin artmasına karşın, işgücü varlığını korumaya çalışmaktadır. Teknolojik gelişmelerle
birlikte birçok meslek dalının yok olacağı gibi birçok yeni mesleğin de ortaya çıkacağı öngörülmektedir. Bunun neticesinde işgücünün beceri ve niteliklerinin arttırılarak bu istihdam
alanlarına kaydırılması işsizliğe bir çözüm olarak görülmektedir. Fakat uzun vadede düşünüldüğünde; yapay zekâ ve akıllı sistemlerin gelişimiyle birlikte üretim alanlarında işgücünden
tamamen bağımsız bir şekilde üretim yapılacağı gibi üretim maliyetleri ve enerji maliyetleri
düşecektir. Ülkelerin ve şirketlerin rekabet gücü artacaktır. Emeğe olan talep azalacak ve minimum
seiyelere inecektir. Böylece işsizliğin artarak işgücünün istihdamının azalacağı öngörülmektedir.
Türkiye, bu sürecin öneminin farkındadır. Yapılan çalışmalar ile Endüstri 4.0 seviyesinin hızla
yakalanacağı öngörülmektedir. Türkiye, geleceğin büyük ekonomiler arasında yer alabilmek ve
rekabet avantajı sağlayabilmek için, çeşitli uygulamaları başarıyla gerçekleştirmektedir. İşgücünün
olumsuz etkileneceği öngörülen bu süreçte, Türkiye teknolojik gelişmelerden ve Endüstri 4.0 getirilerinden en iyi şekilde faydalanarak, söz konusu olumsuzlukları avantaja dönüştürebilecektir.

Özet

Günümüze kadar dört önemli sanayi devrimi gerçekleşmiştir. Toplumlar her aşamada bu süreçlerin etkilerini yaşamıştır. Her ekonomi için farklı bir etkiye sahip olan sanayi devrimleri küreselleşmenin ve global piyasa oluşumunun temel tetikleyicileri arasında yer almaktadır. Bu
çalışmada bugünlerde gelişimi devam eden ve Endüstri 4.0 olarak adlandırılan Dördüncü Sanayi
Devrimi incelenmiş olup, ekonomik etkileri ile birlikte üretim süreçleri, toplum yapısı ve istihdama
etkileri bakımından çeşitli verilere dayandırılarak emek piyasalarına yansımaları vurgulanmıştır.
Bu çalışmanın birinci bölümünde ilk üç sanayi devriminin tarihsel süreçleri, toplumsal ve ekonomik etkileri; ikinci bölümünde Endüstri 4.0 kavramı ile birlikte 4. Sanayi Devrimi süreci ve
bileşenleri; üçüncü bölümünde ise Endüstri 4.0 ile birlikte gelişen teknolojinin ekonomi ve emek
piyasasına yansımaları açıklanmıştır. Endüstri 4.0 ile ekonomik büyüme artacak, işsizlik ise daha
önce görülmemiş boyutlarda olacaktır. Birçok ülkenin Endüstri 4.0 üzerine yaptığı çalışmalardan
elde edilen veriler doğrultusunda; Endüstri 4.0‘ın rekabet piyasalarına etkileri analiz edilmiş,
üretimde verimliliğin sağlanması, rekabet üstünlüğü kazanılması için bu süreçle birlikte üretim
alanlarında ileri teknolojilerin kullanılmasının önemi ortaya konulmuştur. Ayrıca Türkiye’nin
Endüstri 4.0 rekabetinde önde yer alan ülkelerden biri olması için atması gereken adımlar üzerinde
durulmuştur. Türkiye bu sürecin getirilerini doğru şekilde değerlendirebilirse tüm olumsuz etkileri
kendi adına bir avantaja döndürebilecek ve bu rekabette konumunu yükselterek ekonomik anlamda
refahını yükseltebilecektir.

Abstract

Four important industrial revolutions have taken place until today. Societies have experienced
the effects of these processes at every stage. Industrial revolutions, which have a different impact
on each economy, are among the primary triggers of globalization and global market formation. In
this study, the Fourth Industrial Revolution, which is currently developing and called Industry 4.0,
has been examined; and with its economic effects, its reflections on labor markets have been
emphasized based on various data in terms of production processes, social structure, and employment. In the first part of this study, historical processes of the first three industrial
revolutions, their social and economic effects; in the second part, 4th Industrial Revolution process
and its components together with the concept of Industry 4.0; in the third part, the reflections of the
technology developing with Industry 4.0 on the economy and labor market are explained.
Economic growth will increase with Industry 4.0 and unemployment will be an unprecedented
dimension. In line with the data obtained from the studies of many countries on Industry 4.0; The
effects of Industry 4.0 on competition markets have been analyzed, and with this process, the
importance of using advanced technologies in manufacturing areas has been put forward in order to
ensure efficiency in production and provide a competitive advantage. It has also been focused on
the steps to be taken by Turkey to be one of the leading situated countries in the Industry 4.0
competition. If Turkey can correctly evaluate the benefits of this process, it will be able to turn all
adverse effects into an advantage for itself and improve its economic well-being by raising its
position in this competition.