Süleyman Öcal. II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Devleti’nin Kürt politikası. Doktora tezi (2018)

Süleyman Öcal. II. Abdülhamid Dönemi Osmanlı Devleti’nin Kürt politikası. Doktora tezi. Kayseri: Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018, XVI+263 s.

Osmanlı Devleti’nin 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda almış olduğu mağlubiyet devletin oldukça çalkantılı bir sürece girmesine sebep oldu. Osmanlı Devleti savaştan sonra ağır antlaşmalara imza atmak zorunda kaldı. Bu anlaşmalarla birlikte İngiltere, Fransa ve Rusya’nın Osmanlı Devleti’ne müdahalesi artarak devam etti. Büyük devletlerin hedefinde bu sefer Kürt ve Ermenilerin yoğun olarak yaşadıkları Doğu ve Güneydoğu Bölgesi vardı. Amaçları Ermenileri kullanarak bölgede karışıklıklar çıkarmak ve nihayetinde de Ermenilere bir devlet kurdurtmaktı. II. Abdülhamid, İngiltere, Fransa ve Rusya’nın bu amaca yönelik olarak hazırladığı ıslahatların birçoğunu istemeyerek de olsa uygulamak zorunda kaldı. Fakat bölgeyi yeni politikalar geliştirerek elinde tutabilmek için de gayret gösterdi. Askerlik, silah kullanma, at binme konularında oldukça mahir olduğunu bildiği Kürt aşiret reisleri ile İstanbul’da bir araya gelen II. Abdülhamid, Kürt aşiretlerinden süvari alayı teşkil etme fikrini aşiret reislerine bildirdi. Onların konuya dair fikirleri alındıktan sonra 1891 yılında Hamidiye Süvari Alayları teşkil edilmeye başlandı. Kürt aşiretleri Hamidiye Süvari Alaylarına büyük ilgi gösterdi ve birçok aşiretten alay teşkil edildi. Yaklaşık bir yıl sonra benzer amaçlar gözetilerek Aşiret Mekteb-i Hümâyunu kuruldu. Alayların ve Aşiret Mektebi’nin teşkili ile Kürt aşiretlerin devlete olan bağlılıkları ve Osmanlı Devleti’nin bölgedeki etkinliği artacak, İngiltere, Fransa, Rusya’nın etkinliği ise azalacaktı. Ermeni fesat ve faaliyetlerinin önüne geçilecek, bölgede asayiş ve güven sağlanacaktı. Bu sayede bölgenin parçalanmaktan kurtarılacağı düşünülmekteydi. II. Abdülhamid, hayata geçirmeye çalıştığı Kürt politikası ile amacına büyük oranda ulaşmış, Osmanlı Devleti’nin bölgeyle ve Kürtlerle olan bağını kuvvetlendirerek merkezi otoritenin güçlenmesini büyük oranda sağlamıştır.

The defeat of the Ottoman State in the 1877-1878 Ottoman-Russian War led the state to enter a rather turbulent process. The Ottoman State had to sign the severe treaties after the war. Following these treaties, the intervention of Britain, France and Russia in the Ottoman Empire became more concrete. The aim of these states was the Eastern and Southeastern regions where the Kurds and Armenians lived intensively that time. Their aim was to create confusion in the region by using the Armenians and ultimately helping them to establish a new state in Armenia. With these purposes in mind, Abdulhamid II had to apply a lot of reforms prepared by Britain, France and Russia. But he also strived not to lose the region making new policies. Having the information that Kurdish people were very skillful in military matters, using guns, and horse riding, Abdulhamid II came together in Istanbul with the Kurdish tribal chiefs to consult them the idea of forming a cavalry regiment from the Kurdish tribes. After receiving their ideas on the subject forming the Hamidiye Regiment was started in 1891. After about a year The Kurdish tribes showed great interest in the Hamidiye Regiments and many regiments are formed from many tribes. Nearly a year later, the Tribal School was established with similar aims. The involvement of the regiments with the Kurdish tribes to the state was thought to increase activities of the Ottoman State in the region and decrease the efficiency of England, France and Russia. So that security and trust would be ensured in the region where the Armenian corruption and activities were already available. This was supposed to stop disintegration. Abdülhamid II was largely successful in putting the Kurdish policy into action, by strengthening the connection of the Ottoman Empire with the region and with the Kurds, it has largely provided the strengthening of the central authority.