| Tez Künye | Durumu | ||
| Sultân I. Mahmûd rûznâmeleri (1730-1754) (İnceleme ve çeviriyazı metin) / Ruzname’s of Sultan Mahmud I (1730-1754) (Analysis and text) Yazar:SELMAN SOYDEMİR Danışman: PROF. DR. FİKRET SARICAOĞLU Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yeniçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin:Mahmud I = Mahmud I ; Osmanlı Devleti = Ottoman State | Onaylandı Doktora Türkçe 2022 1270 s. | ||
| Osmanlı sarayında sır kâtibi adı verilen Enderun mensubu görevlilerce tutulan padişah günlüklerine “rûznâme” denilmektedir. Bu günlüklerde padişahın şehir içi-şehir dışı gezileri, devlet adamlarıyla görüşmeleri, bazılarında uzun süre kaldığı saray, yalı ve köşklerdeki faaliyetleri, Cuma selâmlıkları, bayram kutlamaları, divan toplantıları, mevlid alayları, yaşanan yangın, deprem, sel gibi âfetler vs. padişah merkezli olarak anlatılmaktadır. Başka bir ifadeyle bu eserlerde padişahın her gün ne yaptığı bütün canlılığıyla kaydedilmiştir. Bu çalışma, 24. Osmanlı padişahı olan Sultan I. Mahmud’un (1730-1754) yirmi dört yıllık saltanatının yaklaşık yirmi yılını (1730-1731, 1734, 1735-1738, 1740-1750, 1752-1754 tarihleri arası) gün gün kayıt altına alan, yedi farklı sır kâtibi tarafından kaleme alınan ve her biri farklı kütüphanelerde bulunan rûznâmelerin takriben 500 varak hacmindeki çeviriyazı metinlerini ihtiva etmektedir. Üç bölümden oluşan tez çalışmasının birinci bölümünde, tarihî kökenlerinden başlanarak sır kâtipliği müessesesi ve bir tarih kaynağı olarak padişah günlükleri olan rûznâmeler incelenmiştir. İkinci bölümde, Sultan I. Mahmud’un rûznâme tutan yedi sır kâtibinin hayatları tespit edilip ortaya çıkarılmış ve tuttukları rûznâmelerin nüsha, muhteva, dil-üslup özellikleri ve tesirleri ele alınmıştır. Üçüncü bölümde ise rûznâmelerin çeviriyazı metinlerine yer verilmiştir. | |||
| The sultan’s diaries written by Enderun officers, who were called sır kâtibi in the Ottoman palace, are named “rûznâme”. In these diaries, the sultan’s trips in and out of the city, meetings with statesmen, his activities in the palaces, mansions and waterside mansions, where he stayed for a long time, Friday public processions, holiday (eid) celebrations, divan meetings, mawlid ceremonies, disasters such as fire, earthquake, flood, etc. are described by taking the sultan to the center. In other words, in these works, what the sultan did every day was recorded with all its vitality. This study contains the texts of the rûznâmes that recorded about twenty years (between 1730-1731, 1734, 1735-1738, 1740-1750, 1752-1754) of the twenty-four-year reign of Sultan Mahmud I (1730-1754), the 24th Ottoman Sultan, day by day, written by seven different private secretaries/historians/authors, each of which are in different libraries and have a volume of approximately 500 leaves. In the first part of the thesis, which consists of three parts, starting from its historical origins, the institution of private secretariat (sır kâtipliği) and the sultan’s diaries (rûznâmeler) as a source of history were examined. In the second part, the lives of seven private secretaries of Sultan Mahmud I who kept rûznâme were identified and revealed, and the copy, content, language-style features and effects of the rûznâmes they wrote were discussed. In the third part, the transliterated texts of the rûznâmes are given. | |||