| Tez Künye | Durumu | ||
| Atatürk devriminin diğer ülkeler üzerindeki etkileri / Effects of Ataturk`s revulation on the other countries Yazar:SUZAN ÖZDEMİR Danışman: PROF. DR. MUSTAFA TOKTAMIŞ ATEŞ Yer Bilgisi: İstanbul Üniversitesi / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü / Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Türk İnkılap Tarihi = History of Turkish Revolution Dizin:Afganistan = Afghanistan ; Afrika ülkeleri = African countries ; Atatürk inkılapları = Atatürk reforms ; Atatürk inkılapları = Atatürk reforms ; Dış Türkler = Turkish diaspora ; Kafkasya = Caucasus ; Kıbrıs = Cyprus ; İran = Iran | Onaylandı Doktora Türkçe 1999 243 s. | ||
| VII ÖZET Atatürk’ün deyimiyle mazlum uluslar, XIX. yy ortalarından itibaren içinde bulunduğu durumu sorgulamaya başlamıştır. Osmanlı Devleti doğunun batıdaki kalesi olarak görüldüğü için, doğuda Türkiye olayları izlenmeye başlanmış, yalnız izlenmekle kalmamış, bunlardan dersler de çıkarılmıştır. Aydınlanmanın merkezi olarak görülen Osmanlı Devletinin meşrutiyet hareketi, doğuda kendi kendini yönetebilmenin ve bunun için de büyük devletlerin desteğine ihtiyaç olmadığının kanıtı olarak değerlendirilmiştir. Sömürü devletleri ise bu hareketin çıkarlarını zedeleme ihtimalinden tedirgin olmuşlar, kamuoyunu yönlendirme mekanizmalarını diğer olaylarda olacağı gibi işletmeye başlamışlardır. Osmanlının girdiği son savaşlardaki durumunu ilgi ile izleyen üçüncü dünya, içerisinde bulunduğu siyasi, sosyal, kültürel çeşitliliğe göre tepki vermiştir. Bağımsızlığını Osmanlıdan ayrılarak sağlayacak devletlerin yöneticileri olumsuz tepki verirken, daha önceden Osmanlıdan koparılan topraklardaki halklar sömürü devleti ile yaşamanın verdiği acı ile Osmanlıdan yana tavır almışlardır. Kurtuluş Savaşı da aynı duygular içerisinde değerlendirilmiştir. Büyük güçler Türk kurtuluş savaşının basan kazanıp örnek değer kazanmasından tedirgin olmuşlardır. Hükümet darbeleri yaparak, basını yönlendirerek, din adamlarını kullanarak sömürü için yeni yöntemler buluncaya kadar, bölgenin bağımsızlığını engellemeye çalışmışlardır. Türkiye’nin kurtuluş savaşı örneğini ülkelerinde yasamak isteyen mazlum uluslar sıra, iki dünyanın ayrılmasına yönelik devrimlere gelince, aynı kararlığı gösterememişlerdir. Ulus olmanın başanlamadığı yerlerde İslam, bir arada tutma öğesi olarak görülmüştür. Geleneklere bağlılık ile kendisinin yönetene karşı farklılığım korumaya çalışan bölgeler, laik nitelikli devrimler için hazır değillerdi. Din adamlarının egemen olduğu bu yerlerde Türkiye’nin sahip olduğu birikime ve Atatürk gibi karizmatik bir liderlerinin de olmaması gelişmeyi yavaşlatan etkenlerdi. Atatürk’ün uyanmasım beklediği mazlum uluslar, II. Dünya savaşından sonra büyük ölçüde bunu gerçekleştirmeye başladılar. Mazlum uluslar, Türk devrimini kendi koşullan içinde ele alarak özgün modellerini oluştururken, Atatürk Türkiyesinin güvenlik endişeleri nedeniyle bu ortamdan uzak kalması öncülüğünü kaybetmesine neden oldu. XX. yy. sonlarında ise Kemalizm yeni doğan devletler için tekrar örnek değeri kazandı. | |||
| VIII ABSTRACT As Atatürk said “The Oppressed Nations” have started to question the situation they are in since the middle of the last centruy. Since then the Ottoman state was viewed as the castle of the East in the west, the events in Turkey were closely examined and lessons were learned from them as well. The constitution movement in the Ottoman state, wich was perceived as the center of Enghliment was a proof that for self-goverment the support of major powers is not essential. Yet the exploiters, who were annoyed by the possibility that their interests may be harmed by this movement activated the public opinion influencing mecanisms. The 3r world, which was closely watching the situation of the Ottoman state during the wars it entered, reacted accordingly to the political social and cultural diversity they were in. While the rulers of the countries which could only gain their independence by seperating from the Ottoman state reacted negatively; the counties whose people were suffering under the tyranny of the oppressors reacted positively. The war was also assessed similarly. Major powers were alarmed by the fact that the liberation war could be a success setting an example to other oppressed nations. They tried to stop the independence movement by goverment take overs, by manupulating the press and by using the religious leaders until they found new forms of exploitation. The oppressed Nations which wanted to experience the Turkish Liberation War in their countries failed to show the same determination when it came to the revolutions which would separate the two worlds, (the East and the west) In places where countries failed to become nation states, Islam was considered as an important factor which keep peaple together. Being too attached to traditions was an obstacle to secular revolutions. In those places where religious leaders ruled, the lack of accumulation that Turkey had and the lack of charismatic leaders like Atatürk were imparotant factors that slowed down becoming a state nation. The nations which Atatürk anticipated to gain consciousnes after the second world war-started to do so mostly. While the oppressed Nations were forming their own models modifying the Turkish Revolution according to their realities, Turkey lost its leadership due to the security concerns. At the end of the 20th century Atatürkism has become a sample model again. | |||