| Tez Künye | Durumu | ||
| Rusya’nın Kudüs politikası (1850-1917) / Russian policy in Jerusalem 1850-1917 Yazar:TAMARA NOMAN MASHAL Danışman: PROF. DR. BESİM ÖZCAN Yer Bilgisi: Atatürk Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Tarih Ana Bilim Dalı / Yakınçağ Tarihi Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2023 248 s. | ||
| Orta Doğu, stratejik boyutu bakımındanbüyük güçlerin her zaman önemli nüfuz bölgelerinden biri olmuştur. Mısır (Kavalalı Mehmet Ali Paşa) ordusunun Şam topraklarından (Bilad’üş-Şam) çekildiği 1840 ile Osmanlı döneminin sona erdiği 1918 yılları arasındaki dönemde Filistin’in üç ili olan Akka, Nablus ve Kudüs, günümüze kadar uzanan tarihsel yolculuğuna gölge düşüren bir dizi ekonomik, sosyal ve politik dönüşüme tanıklık etmiştir. Osmanlı Devleti, 1840 yılında Filistin dahil olmak üzere Şam topraklarında tekrar kontrolü ele almasına rağmen bölgede Mehmet Ali Paşa yönetiminin modernleşme girişimleri neticesinde büyük devletlerin faaliyetleri ile muhatap olmak zorunda kalmıştır. Avrupa ülkelerine imtiyazlar veren Mehmet Ali Paşa karşısında Osmanlı Devleti’nin yanında yer alan İngiltere,1838 yılında Kudüs’te bir konsolosluk açma imtiyazı elde etmiş ve 1839 yılında bu konsolosluğu açmayı başarmıştır. Bu da, Britanya’nın Kudüs’ün kontrolünü tek başına ele geçirmesini önlemek için Avrupa ülkelerinin kutsal şehirde konsoloslukların açılmasını talep etmelerine sebep olmuştur. Bunun sonucunda Fransa, Avusturya ve Almanya 1842 yılında şehirde konsolosluklar açmıştır. Rusya, sıcak denizlere inme arzusunu gerçekleştirmek için birçok savaşa girmiştir. Böylece, özellikle Osmanlı Devleti’nin, inancına bakmaksızın tebasına eşitlik sağlayan ve müslüman olmayanlara arazi edinme ve dini mekânlar açma gibi haklar tanımasından sonra Rusya’nın siyasete hizmet etmek için dini kullanmaya başladığı Kırım Savaşı (1853-1856) belirleyici bir olay olmuştur. Rusya, Osmanlı Devleti’nden konsolosluk açmak, Rus hacılarına hizmet vermek ve onlara barınak sağlamak için imtiyaz istemiştir. Rusya’nın bu isteği, Osmanlı Devleti’nin 1856 yılında imzalanan Paris Antlaşması’ndan sonra yerine getirilmiştir. Rusya, 1867 yılında açılan al-Muskubiya yaşam alanlarını (The Russian Complex) inşa etmeye başlamış, aynı zamanda Filistin topraklarında yerleşmelerini sağlamak için kendi topraklarından gelen göçmen yahudileri desteklemeyi de unutmamıştır. Rus Konsolosluğu’nun açılmasıyla birlikte Kudüs’te Rus varlığı hem resmi hem de ulusal düzeyde başlamış ve şehirde ticari, kültürel, dini ve sağlık merkezleri vasıtasıyla Ruslar üstünlüğü elde etmeye çalışmışlardır. Bu sayede kendi topraklarından Kudüs’e yoğun bir göç hareketini de yönetmeye çalışan Rusya; bölgede Britanya, Fransa, Avusturya, İtalya, Almanya (Prusya), İspanya ve Amerika ile rekabet edecek seviyeye ulaşabilmiştir. Çarlık Rusya’nın bu faaliyetleri, 1917 Ekim Devrimi’ne kadar devam etmiştir ki devrimle birlikte ülkede egemen güç haline gelen Bolşevizm, Rusya’nın 9/12/1917 tarihinde Kudüs’ü işgal eden Britanya’ya karşı tüm dini mülklerini kaybetmesine zemin oluşturmuştur. | |||
| The main topic of the thesis is Russia’s policy towards Jerusalem during the period between 1850 and 1917. It discusses the activities carried out by Russia in Palestine to assert its presence. These activities include the establishment of a consulate in Jerusalem, sending missionary messages, purchasing land, constructing churches and guesthouses to provide services to Russian pilgrims and visitors to the Holy Land, as well as supporting Russian Jews in immigrating and residing in Jerusalem. As a result, Russia entered into fierce competition with European countries on one hand, and the Ottoman Empire on the other, in order to secure the protection of the Orthodox community in the Holy Land. Russia utilized religion to serve its political interests. Consequently, the doors of the Palestinian arena were opened wide to growing European interests, which were described as a “peaceful Crusader occupation of the Holy Land Keywords: Jerusalem, Russia, Holy Lands, Crimean War, Meskube, Meryem Al- Mecdeliyye, Antonin, Mansurov. | |||