Tüketici Etnosentrizmi Ölçeğinin (CETSCALE) Faktör Yapısının Gıda Tüketimi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 252 – 266, 31.12.2023

Rüveyda Betül Gürbüz Sait Bardakçı

https://doi.org/10.48066/kusob.1383698

Öz

This research was conducted with the aim of examining the factor structure of the Consumer Ethnocentrism Scale in the context of food consumption and conducting validity-reliability analyses. In the research; The construct validity, reliability and item properties of the scale were examined. The application phase of the research was conducted with a total of 514 adult food consumers, 238 women and 276 men. The construct validity of the scale was examined with Exploratory Factor Analysis, and the reliability analysis was performed by calculating the Cronbach’s Alpha internal consistency coefficient. Item analysis of the scale was conducted using item-total correlations of the items. As a result of factor analysis, 4 factors representing 69,2% of the total variance and with eigenvalues greater than 1 were obtained, and it was determined that the factor load values of the items varied between 0,549-0,812. It was observed that the item-total correlations of the items in the 17-item scale were between 0,408-0,729. Cronbach’s Alpha coefficient for the entire scale was calculated as 0,931. This coefficient is 0,886 for the first sub-dimension; 0,848 for the second subscale; 0,751 for the third sub-dimension; 0,879 for the fourth sub-dimension, respectively. These values revealed that the scale has sufficient internal consistency and is a reliable measurement tool.

Anahtar Kelimeler

Ethnocentrism, Consumer Ethnocentrism Scale, Reliability

Kaynakça

• Alam, Md. A., Roy, D., Akther, R. & Hoque R. (2022). Consumer Ethnocentrism and Buying Intentions on Electronic Products: Moderating Effects of Demographics. South Asian Journal Of Marketing, 3(2), 82-96.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Dede, Y. & Yaman, S. (2008). Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 19-37.
• Elibol, A. (2013). Tüketici Etnosentrizminin Satın Alma Davranışı Üzerinde Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
• Elibol, A. (2020). Tüketici Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Sosyo-Psikolojik Faktörlerin Etkisi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 92-130.
• Good, L.K. & Huddleston, P. (1995). Ethnocentrism Of Polish And Russian Consumers: Are Feelings And Intentions Related?. International Marketing Review, 12(5), 35- 48.
• Ha, C., L. (1998). The Influence Of Consumer Ethnocentrism And Product Characteristics On Country Of Origin Effects: A Comparison Between U.S. Consumers And Korean Consumers. Faculty Of The Graduate School Of The University Of Texas, Doktora tezi, Arlington.
• Kalaycı, Ş. (Ed.). (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 1. Basım. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Karagöz, Y. & Bardakçı, S. (2020). Bilimsel Araştırmalarda Kullanılan Ölçme Araçları ve Ölçek Geliştirme. 1. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Kartal, M. & Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri. 1. Baskı. Akademisyen Kitabevi, Ankara.
• Kaynak, E. & Kara, A. (2002). Omani Consumer’s Ethnocentrism And Demand For Locally Produced Products. American Journal Of Industrial And Business Management, 8(6), 928-949.
• Myrvang, N.A., Sancak, R.E. & Mete, M. (2021). Etnosentrik Eğilimin Hasta-Hekim Yönelimine Etkisi: İstanbul İli Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies. 6(2), 89-104.
• Öner, N. (1997). Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı. 3. Baskı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
• Özdamar, K. (2010). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Özdemir, E.K., Güzeloğlu, E.B. & Topsümer, F. (2018). Tüketici Etnosentrizmi, Marka Kişiliği Algısı ve Satın Alma Niyeti Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye’deki Beyaz Eşya Markalarına Yönelik Bir Uygulama. Global Media Journal Tr Edition, 8(16), 354-372.
• Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques. John Wiley and Sons Inc., New York.
• Shimp, T.A. & Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction And Validation Of The CETSCALE. Journal Of Marketing Research, 24, 280-289.
• Sharma, S., Shimp, T.A. & Shin, J. (1995). Consumer Ethnocentrism: A Test Of Antecedents And Moderators. Journal Of The Academy Of Marketing Science, 23(1), 26–37.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. 1. Baskı. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Thelen, S., Ford, J.B. & Honeycutt, D. (2006). Assessing Russian Consumers’ Imported Versus Domestic Product Bias. Thunderbird Internatioan Business Review, 48(5), 687-704.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Topkaya, E.Z. & Yalın, M. (2005). Developing an Attitude Scale towards Mentoring. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Theory and Practise in Education, 1(1-2), 14-23.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yılmaz, A., Ulaş, M. & Yeşil, A. (2022). Etnosentrizm ve Tüketici İlişkiselliği: Yerli Otomobil Satın Alma Niyetinin Öngörüsü. Selçuk İletişim Dergisi, 15(11), 110-141.

Tüketici Etnosentrizmi Ölçeğinin (CETSCALE) Faktör Yapısının Gıda Tüketimi Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2023, Cilt: 7 Sayı: 2, 252 – 266, 31.12.2023

Rüveyda Betül Gürbüz Sait Bardakçı

https://doi.org/10.48066/kusob.1383698

Öz

Bu araştırma, Tüketici Etnosentrizmi Ölçeğinin faktör yapısının gıda tüketimi bağlamında incelenmesi ve geçerlik-güvenirlik analizlerinin yapılması amacı ile yürütülmüştür. Araştırmada; ölçeğin yapı geçerliği, güvenirliği ve madde özellikleri incelenmiştir. Araştırmanın uygulama aşaması 238 kadın, 276 erkek olmak üzere toplam 514 gıda tüketicisi yetişkin birey ile yürütülmüştür. Ölçeğin yapı geçerliği Açımlayıcı Faktör Analizi ile incelenmiş, güvenirlik analizi Cronbach Alpha iç tutarlılık katsayısı hesaplanarak yapılmıştır. Ölçeğin madde analizi ise maddelere ait madde-toplam korelasyonları kullanılarak yapılmıştır. Faktör analizi sonucunda toplam varyansın %69,2’sini açıklayan ve özdeğeri 1’den büyük olan 4 faktör elde edilmiş ve maddelerin faktör yükü değerlerinin 0,549-0,812 aralığında değişim gösterdiği belirlenmiştir. 17 maddelik ölçekte yer alan maddelerin madde-toplam korelasyonlarının 0,408-0,729 arasında değer aldığı görülmüştür. Ölçeğin bütünü için Cronbach’s Alpha katsayısı 0,931 olarak hesaplanmıştır. Bu katsayı birinci alt boyut için 0,886; ikinci alt boyut için 0,848; üçüncü alt boyut için 0,751; dördüncü alt boyut için ise 0,879 olarak hesaplanmıştır. Bu değerler ölçeğin yeterli düzeyde iç tutarlılığa sahip olduğunu ve güvenilir bir ölçme aracı olduğunu ortaya koymuştur.

Anahtar Kelimeler

Etnosentrizm, Tüketici Etnosentrizmi Ölçeği, Güvenirlik, Geçerlik

Kaynakça

• Alam, Md. A., Roy, D., Akther, R. & Hoque R. (2022). Consumer Ethnocentrism and Buying Intentions on Electronic Products: Moderating Effects of Demographics. South Asian Journal Of Marketing, 3(2), 82-96.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı. Pegem Yayıncılık, Ankara.
• Dede, Y. & Yaman, S. (2008). Fen Öğrenmeye Yönelik Motivasyon Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 2(1), 19-37.
• Elibol, A. (2013). Tüketici Etnosentrizminin Satın Alma Davranışı Üzerinde Etkisi. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı. Yüksek Lisans Tezi. Isparta.
• Elibol, A. (2020). Tüketici Satın Alma Kararlarında Tüketici Etnosentrizmi ve Sosyo-Psikolojik Faktörlerin Etkisi. Bucak İşletme Fakültesi Dergisi, 3(1), 92-130.
• Good, L.K. & Huddleston, P. (1995). Ethnocentrism Of Polish And Russian Consumers: Are Feelings And Intentions Related?. International Marketing Review, 12(5), 35- 48.
• Ha, C., L. (1998). The Influence Of Consumer Ethnocentrism And Product Characteristics On Country Of Origin Effects: A Comparison Between U.S. Consumers And Korean Consumers. Faculty Of The Graduate School Of The University Of Texas, Doktora tezi, Arlington.
• Kalaycı, Ş. (Ed.). (2006). SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri. Asil Yayın Dağıtım, Ankara.
• Karagöz, Y. (2016). SPSS ve AMOS 23 Uygulamalı İstatistiksel Analizler. 1. Basım. Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Karagöz, Y. & Bardakçı, S. (2020). Bilimsel Araştırmalarda Kullanılan Ölçme Araçları ve Ölçek Geliştirme. 1. Baskı. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• Kartal, M. & Bardakçı, S. (2018). SPSS ve AMOS Uygulamalı Örneklerle Güvenirlik ve Geçerlik Analizleri. 1. Baskı. Akademisyen Kitabevi, Ankara.
• Kaynak, E. & Kara, A. (2002). Omani Consumer’s Ethnocentrism And Demand For Locally Produced Products. American Journal Of Industrial And Business Management, 8(6), 928-949.
• Myrvang, N.A., Sancak, R.E. & Mete, M. (2021). Etnosentrik Eğilimin Hasta-Hekim Yönelimine Etkisi: İstanbul İli Örneği. International Journal of Applied Economic and Finance Studies. 6(2), 89-104.
• Öner, N. (1997). Türkiye'de Kullanılan Psikolojik Testler: Bir Başvuru Kaynağı. 3. Baskı. Boğaziçi Üniversitesi Yayınevi, İstanbul.
• Özdamar, K. (2010). Paket Programlar ile İstatistiksel Veri Analizi 1. Kaan Kitabevi, Eskişehir.
• Özdemir, E.K., Güzeloğlu, E.B. & Topsümer, F. (2018). Tüketici Etnosentrizmi, Marka Kişiliği Algısı ve Satın Alma Niyeti Arasındaki İlişkinin Değerlendirilmesi: Türkiye’deki Beyaz Eşya Markalarına Yönelik Bir Uygulama. Global Media Journal Tr Edition, 8(16), 354-372.
• Sharma, S. (1996). Applied Multivariate Techniques. John Wiley and Sons Inc., New York.
• Shimp, T.A. & Sharma, S. (1987). Consumer Ethnocentrism: Construction And Validation Of The CETSCALE. Journal Of Marketing Research, 24, 280-289.
• Sharma, S., Shimp, T.A. & Shin, J. (1995). Consumer Ethnocentrism: A Test Of Antecedents And Moderators. Journal Of The Academy Of Marketing Science, 23(1), 26–37.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS İle Veri Analizi. 1. Baskı. Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Thelen, S., Ford, J.B. & Honeycutt, D. (2006). Assessing Russian Consumers’ Imported Versus Domestic Product Bias. Thunderbird Internatioan Business Review, 48(5), 687-704.
• Tezbaşaran, A. (1996). Likert Tipi Ölçek Geliştirme Kılavuzu. Psikologlar Derneği Yayınları, Ankara.
• Topkaya, E.Z. & Yalın, M. (2005). Developing an Attitude Scale towards Mentoring. Çanakkale Onsekiz Mart University Journal of Theory and Practise in Education, 1(1-2), 14-23.
• Yaşlıoğlu, M. M. (2017). Sosyal Bilimlerde Faktör Analizi ve Geçerlilik: Keşfedici ve Doğrulayıcı Faktör Analizlerinin Kullanılması. İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi, 46, 74-85.
• Yılmaz, A., Ulaş, M. & Yeşil, A. (2022). Etnosentrizm ve Tüketici İlişkiselliği: Yerli Otomobil Satın Alma Niyetinin Öngörüsü. Selçuk İletişim Dergisi, 15(11), 110-141.

Toplam 25 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here