Türkiye’deki Müze Web Sitelerinin Değerlendirilmesi: Kültür ve Turizm Bakanlığı Örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 110 – 122, 30.06.2024

Nilay Cevher

https://doi.org/10.33721/by.1438074

Öz

Institutions and organizations providing information services risk diminishing their preferability if they lag behind advancements in information technologies and innovations in the contemporary world, where information is rapidly accessed and consumed. Institutions that transition information to the virtual environment and offer services both online and in physical settings are gaining popularity. Museums, in particular, have transcended geographical boundaries, becoming accessible to global users through their websites, which digitally present their collections and services. As information institutions serving both local and international audiences, museums must inherently pursue continuous development and improvement. They are expected to integrate innovations in information technologies within their services and collections. This study examines the features and usability of museum websites, specifically analyzing how effectively and user-friendly the websites (https://turkishmuseums.com, https://muze.gov.tr, https://sanalmuze.gov.tr) are, and evaluating their quantitative and qualitative attributes. These websites provide collective access to information about independent museums and those affiliated with the Ministry of Culture and Tourism in Türkiye. Content analysis and document analysis methodologies were utilized to conduct the evaluation. For content analysis, the MuseumQual scale, encompassing 35 categories under six main subjects (Content, Presentation, Usability, Interactivity & Feedback, E-services, and Technical), was employed to assess the museum websites. The findings reveal that while the websites exhibit positive features, such as compatibility with different browsers and redirection to social media, there are notable deficiencies. Identified issues include the absence of necessary and up-to-date information for visitors, limited language options, lack of frequently asked questions, inadequate simultaneous communication, and insufficient personalization. The evaluation suggests that these websites have significant potential for enhancement to provide more detailed and engaging information to users. Moreover, the existence of multiple websites affiliated with the Ministry may lead to user confusion. Therefore, it is recommended that efforts be directed toward improving museum websites. Based on these evaluations, it is suggested that museums maintain their official websites and that the collective information websites be consolidated into a single platform.

Anahtar Kelimeler

Museums, Websites Related to Museums, MuseumQual

Kaynakça

• Akça, S. (2020). Teknoloji ve bilgi çağında müzeler: Genel bakış. Türk Kütüphaneciliği, 34(2), 263-274.
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Boztepe Taşkıran, H. (2022). Kültürel bellek aktarımında dijital medyanın kullanımı: Türkiye’nin en çok ziyaret edilen müzeleri üzerine bir inceleme. Global Media Journal TR Edition, 12(24), 1-29.
• Capriotti, P., Carretón, C. ve Castillo, A. (2016). Testing the level of interactivity of institutional websites: From museums 1.0 to museums 2.0. International Journal of Information Management, 36(1), 97–104. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2015.10.003
• Cunliffe, D., Kritou, E., ve Tudhope, D. (2001). Usability evaluation for museum web sites. Museum Management and Curatorship, 19(3), 229–252.
• Çelik, T. (2020). Müzelerin tanıtım aracı olarak sosyal medya kullanımı üzerine bir inceleme: Troya Müzesi örneği. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (15), 97-115.
• Çolak, C. (2012). Bir iletişim aracı olarak müze web sitelerinin yönetimi. Nevra Ertürk ve Hanzade Uralman (Ed.). Müzebilimin ABC’si içinde. (s.263-275). İstanbul: Ege Yayınları.
• Davis, A. (2020). Defining the museum, ICOFOM Study Series, 48(2), 85-94.
• Fotakis, T. ve Economides, A. A. (2008). Art, science/technology and history museums on the web. International Journal of Digital Culture and Electronic Tourism, 1(1), 37–63. doi:10.1504/IJDCET.2008.020134
• Gökçe Parsehyan, B. (2020). Digital transformation in museum management: The usage of information and communication technologies. Turkish Studies-Social Sciences, 15(8), 3539-3550.
• Guccio, C., Martorana, M., Mazza, I., Pignataro, G., & Rizzo, I. (2020). Is innovation in ICT valuable for the efficiency of italian museums?. European Planning Studies, 30(9), 1695-1716. https://doi.org/10.1080/09654313.2020.1865277
• Kabassi, K. (2017). Evaluating websites of museums: State of the art. Journal of Cultural Heritage, 24, 184–196. doi:10.1016/j.culher.2016.10.016
• Kabassi, Κ. (2019). Evaluating museum websites using a combination of decision-making theories. Journal of Heritage Tourism, 14(5-6), 544-560. https://doi.org/10.1080/1743873x.2019.1574301
• Kabassi, K., Bekatoros, S., & Botonis, A. (2022). Checking consistency and comparing multi-criteria decision making methods in the evaluation of museums’ websites. Digital, 2(4), 484-500. https://doi.org/10.3390/digital2040026
• Kabassi, Κ., Karydis, C., & Botonis, A. (2020). Ahp, fuzzy saw, and fuzzy wpm for the evaluation of cultural websites. Multimodal Technologies and Interaction, 4(1), 5. https://doi.org/10.3390/mti4010005
• Latorre, M. (2021). Web 1.0, 2.0, 3.0 ve 4.0’ın tarihi. (Çev. Özgür Yılmaz). Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 8(2), 344-350. (Orijinal Yayın Tarihi 2018).
• Lopez, X., Margapoti, I., Maragliano, R., ve Bove, G. (2010). The presence of Web 2.0 tools on museum websites: A comparative study between England, France, Spain, Italy, and the USA. Museum Management and Curatorship, 25(2), 235–249.
• Macdonald, G. F. (1991). The museum as information utility. Museum Management and Curatorship, 10, 305–311.
• Marty, P. F. (2006). Meeting user needs in the modern museum: Profiles of the new museum information professional. Library and Information Science Research, 28(1), 128–144. doi:10.1016/j.lisr.2005.11.006
• Marty, P. F. (2007). The changing nature of information work in museums. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58(1), 97–107. doi:10.1002/asi
• Marty, P. F. (2008). Museum websites and museum visitors: Digital museum resources and their use. Museum Management and Curatorship, 23(1), 81–99. doi:10.1080/09647770701865410
• Marty, P. F. (2011). My lost museum: User expectations and motivations for creating personal digital collections on museum websites. Library and Information Science Research, 33(3), 211–219. doi:10.1016/j.lisr.2010.11.003
• Mazlum, Ö. (2022). Müze iletişimi ve müze web siteleri üzerine bir inceleme. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 100-136.
• Neuman, W.L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar 2. Yayın Odası.
• Özel, N. (2016). Müzelerde bilginin düzenlenmesi ve erişime sunulması: Ankara’daki müzelere yönelik bir araştırma. DTCF Dergisi, 56(1), 177-209.
• Padilla-Meléndez, A. ve Del Águila-Obra, A. R. (2013). Web and social media usage by museums: Online value creation. International Journal of Information Management, 33(5), 892–898. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2013.07.004
• Pallud, J. (2017). Impact of interactive technologies on stimulating learning experiences in a museum. Information and Management, 54(4), 465–478. doi:10.1016/j.im.2016.10.004
• Proctor, N. (2010). Digital: Museum as platform, curator as champion, in the age of social media. Curator, 53(1), 35–43.
• Soren, B. J. ve Canadian Heritage Information Network (CHIN). (2005). Best practices in creating quality online experiences for museum users. Museum Management and Curatorship, 20(2), 131–148. doi:10.1080/09647770500402002
• Şerefoğlu, H. ve Henkoğlu, T. (2019). Türkiye’deki üniversite web sitelerinin görme ve işitme engelli kullanıcılar açısından erişilebilirliklerinin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 111-122.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. Kültürel Miras İstatistikleri, 2022 (Eylül 2023). https://bit.ly/40LYO7A
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2023). “Müze”. 20 Kasım 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO]. (2003). Charter on the preservation of digital heritage. Paris: UNESCO. 17 Kasım 2023 tarihinde https://en.unesco.org/about-us/legal-affairs/charter-preservation-digital-heritage adresinden erişilmiştir.
• Uralman, H. N. (2006). 21. Yüzyıla girerken bir bilgi kurumu olarak müze. Bilgi Dünyası, 7(2), 250–266.
• Vito, G., Sorrentini, A., Palma, D., Raiola, V., & Tabouras, M. (2017). New frontiers of online communication of small and medium museums in campania region, Italy. American Journal of Industrial and Business Management, 7(9), 1058-1078. https://doi.org/10.4236/ajibm.2017.79075

Türkiye’deki Müze Web Sitelerinin Değerlendirilmesi: Kültür ve Turizm Bakanlığı Örneği

Yıl 2024, Cilt: 7 Sayı: 1, 110 – 122, 30.06.2024

Nilay Cevher

https://doi.org/10.33721/by.1438074

Öz

Bilginin hızlı bir şekilde erişilip tüketildiği günümüzde, bilgi hizmeti veren kurum ve kuruluşlar bilgi teknolojilerinin ve yeniliklerinin gerisinde kaldıkları durumlarda tercih edilirliklerini tehlikeye atmaktadır. Zira sundukları bilgiyi sanal ortama aktaran ve fiziksel ortamın yanı sıra internet ortamında da hizmet veren kurumlar daha popüler hâle gelmektedir. Aynı zamanda bilgi merkezlerinin geleneksel işleyişlerinde derin farklılaşmalar yaratan bu değişimi dikkate alan müzeler de coğrafi sınırların ötesine geçerek koleksiyonlarını ve hizmetlerini dijital ortamda duyurabildikleri web siteleri sayesinde, dünyanın her yerinden kullanıcıların erişimine açık hâle gelmeye başlamıştır. Müzelerin, yerel ve uluslararası düzlemde hizmet veren ve doğaları gereği devamlı gelişme ve iyileşme çabası içinde bulunması gereken bilgi kurumları olarak, bilişim teknolojileri ile ilgili yenilikleri sunulan hizmetlere ve koleksiyonlara yansıtmaları beklenmektedir. Bu bağlamda, çalışma kapsamında giderek daha önemli hâle gelen müze web sitelerinin taşıması gereken özellikler ve kullanılabilirlikleri üzerine bir inceleme yapılması hedeflenmiştir. Bu doğrultuda çalışmanın amacı, Türkiye’de Kültür ve Turizm Bakanlığına bağlı müzeler ile bazı özel müzelere ilişkin bilgilere topluca erişim sağlayan https://turkishmuseums.com, https://muze.gov.tr ve https://sanalmuze.gov.tr web sitelerinin, web ortamında ne kadar varlık gösterdiklerini ve ilgili sitelerin nicel ve nitel özelliklerini değerlendirmeye çalışmaktır. Çalışmada hedeflenen değerlendirmenin yapılabilmesi için içerik analizi ve doküman analizi yöntemlerinden yararlanılmıştır. İçerik analizi incelemesinde müze web sitelerinin değerlendirilmesi amacıyla geliştirilmiş MuseumQual ölçeğinde yer alan 6 ana başlıktan (İçerik, Sunum, Kullanılabilirlik, Etkileşimlilik ve Geri bildirim, E-hizmetler ve Teknik) ve bu başlıkların altında yer alan 35 kategoriden yararlanılmıştır. Elde edilen bulgulara göre, ilgili web sitelerinin olumlu özellikleri (farklı tarayıcılarla uyumlu çalışma, sosyal medyaya yönlendirme gibi) bulunsa da yetersiz düzeyde olan kısımlarının da olduğu tespit edilmiştir. Ziyaretçiler açısından gerekli ve kullanışlı olan güncel bilgiler, farklı dil seçenekleri, sık sorulan sorular, eşzamanlı iletişim ve kişiselleştirme gibi bilgilerin yer almaması ya da var olan bilgilerin yetersiz düzeyde olması gibi durumlar belirlenmiştir. Bulgular ışığında yapılan değerlendirmeye göre ise, web sitelerinin, kullanıcılara daha detaylı bilgi sunma ve onlar için daha ilgi çekici hâle gelme konularında geliştirilebilir düzeyde olduğu söylenebilir. Aynı zamanda konuyla ilgili Bakanlığa bağlı birden fazla web sitesi olmasının kafa karışıklığı yaratabileceği şeklinde bir değerlendirme yapılabilir. Bu konuda daha özenli olunması ve müzelerin web sitelerini iyileştirmek üzere çaba gösterilmesi gerektiği sonucu ortaya çıkmaktadır. Tüm bu değerlendirmeler ışığında, müzelerin kendilerine ait resmî web sitelerinin olması ve topluca müzeler hakkında bilgi veren web sitelerinin tek bir web sitesine dönüştürülmesi önerilmektedir.

Anahtar Kelimeler

Müzeler, Müzelere İlişkin Web Siteleri, MuseumQual

Kaynakça

• Akça, S. (2020). Teknoloji ve bilgi çağında müzeler: Genel bakış. Türk Kütüphaneciliği, 34(2), 263-274.
• Bowen, G.A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27-40.
• Boztepe Taşkıran, H. (2022). Kültürel bellek aktarımında dijital medyanın kullanımı: Türkiye’nin en çok ziyaret edilen müzeleri üzerine bir inceleme. Global Media Journal TR Edition, 12(24), 1-29.
• Capriotti, P., Carretón, C. ve Castillo, A. (2016). Testing the level of interactivity of institutional websites: From museums 1.0 to museums 2.0. International Journal of Information Management, 36(1), 97–104. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2015.10.003
• Cunliffe, D., Kritou, E., ve Tudhope, D. (2001). Usability evaluation for museum web sites. Museum Management and Curatorship, 19(3), 229–252.
• Çelik, T. (2020). Müzelerin tanıtım aracı olarak sosyal medya kullanımı üzerine bir inceleme: Troya Müzesi örneği. Kocaeli Üniversitesi İletişim Fakültesi Araştırma Dergisi, (15), 97-115.
• Çolak, C. (2012). Bir iletişim aracı olarak müze web sitelerinin yönetimi. Nevra Ertürk ve Hanzade Uralman (Ed.). Müzebilimin ABC’si içinde. (s.263-275). İstanbul: Ege Yayınları.
• Davis, A. (2020). Defining the museum, ICOFOM Study Series, 48(2), 85-94.
• Fotakis, T. ve Economides, A. A. (2008). Art, science/technology and history museums on the web. International Journal of Digital Culture and Electronic Tourism, 1(1), 37–63. doi:10.1504/IJDCET.2008.020134
• Gökçe Parsehyan, B. (2020). Digital transformation in museum management: The usage of information and communication technologies. Turkish Studies-Social Sciences, 15(8), 3539-3550.
• Guccio, C., Martorana, M., Mazza, I., Pignataro, G., & Rizzo, I. (2020). Is innovation in ICT valuable for the efficiency of italian museums?. European Planning Studies, 30(9), 1695-1716. https://doi.org/10.1080/09654313.2020.1865277
• Kabassi, K. (2017). Evaluating websites of museums: State of the art. Journal of Cultural Heritage, 24, 184–196. doi:10.1016/j.culher.2016.10.016
• Kabassi, Κ. (2019). Evaluating museum websites using a combination of decision-making theories. Journal of Heritage Tourism, 14(5-6), 544-560. https://doi.org/10.1080/1743873x.2019.1574301
• Kabassi, K., Bekatoros, S., & Botonis, A. (2022). Checking consistency and comparing multi-criteria decision making methods in the evaluation of museums’ websites. Digital, 2(4), 484-500. https://doi.org/10.3390/digital2040026
• Kabassi, Κ., Karydis, C., & Botonis, A. (2020). Ahp, fuzzy saw, and fuzzy wpm for the evaluation of cultural websites. Multimodal Technologies and Interaction, 4(1), 5. https://doi.org/10.3390/mti4010005
• Latorre, M. (2021). Web 1.0, 2.0, 3.0 ve 4.0’ın tarihi. (Çev. Özgür Yılmaz). Maltepe Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 8(2), 344-350. (Orijinal Yayın Tarihi 2018).
• Lopez, X., Margapoti, I., Maragliano, R., ve Bove, G. (2010). The presence of Web 2.0 tools on museum websites: A comparative study between England, France, Spain, Italy, and the USA. Museum Management and Curatorship, 25(2), 235–249.
• Macdonald, G. F. (1991). The museum as information utility. Museum Management and Curatorship, 10, 305–311.
• Marty, P. F. (2006). Meeting user needs in the modern museum: Profiles of the new museum information professional. Library and Information Science Research, 28(1), 128–144. doi:10.1016/j.lisr.2005.11.006
• Marty, P. F. (2007). The changing nature of information work in museums. Journal of the American Society for Information Science and Technology, 58(1), 97–107. doi:10.1002/asi
• Marty, P. F. (2008). Museum websites and museum visitors: Digital museum resources and their use. Museum Management and Curatorship, 23(1), 81–99. doi:10.1080/09647770701865410
• Marty, P. F. (2011). My lost museum: User expectations and motivations for creating personal digital collections on museum websites. Library and Information Science Research, 33(3), 211–219. doi:10.1016/j.lisr.2010.11.003
• Mazlum, Ö. (2022). Müze iletişimi ve müze web siteleri üzerine bir inceleme. Sinop Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 6(1), 100-136.
• Neuman, W.L. (2012). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar 2. Yayın Odası.
• Özel, N. (2016). Müzelerde bilginin düzenlenmesi ve erişime sunulması: Ankara’daki müzelere yönelik bir araştırma. DTCF Dergisi, 56(1), 177-209.
• Padilla-Meléndez, A. ve Del Águila-Obra, A. R. (2013). Web and social media usage by museums: Online value creation. International Journal of Information Management, 33(5), 892–898. doi:10.1016/j.ijinfomgt.2013.07.004
• Pallud, J. (2017). Impact of interactive technologies on stimulating learning experiences in a museum. Information and Management, 54(4), 465–478. doi:10.1016/j.im.2016.10.004
• Proctor, N. (2010). Digital: Museum as platform, curator as champion, in the age of social media. Curator, 53(1), 35–43.
• Soren, B. J. ve Canadian Heritage Information Network (CHIN). (2005). Best practices in creating quality online experiences for museum users. Museum Management and Curatorship, 20(2), 131–148. doi:10.1080/09647770500402002
• Şerefoğlu, H. ve Henkoğlu, T. (2019). Türkiye’deki üniversite web sitelerinin görme ve işitme engelli kullanıcılar açısından erişilebilirliklerinin değerlendirilmesi. Yükseköğretim ve Bilim Dergisi, 9(1), 111-122.
• TÜİK, Türkiye İstatistik Kurumu. Kültürel Miras İstatistikleri, 2022 (Eylül 2023). https://bit.ly/40LYO7A
• Türk Dil Kurumu Sözlükleri. (2023). “Müze”. 20 Kasım 2023 tarihinde https://sozluk.gov.tr adresinden erişildi.
• United Nations Educational, Scientific and Cultural Organization [UNESCO]. (2003). Charter on the preservation of digital heritage. Paris: UNESCO. 17 Kasım 2023 tarihinde https://en.unesco.org/about-us/legal-affairs/charter-preservation-digital-heritage adresinden erişilmiştir.
• Uralman, H. N. (2006). 21. Yüzyıla girerken bir bilgi kurumu olarak müze. Bilgi Dünyası, 7(2), 250–266.
• Vito, G., Sorrentini, A., Palma, D., Raiola, V., & Tabouras, M. (2017). New frontiers of online communication of small and medium museums in campania region, Italy. American Journal of Industrial and Business Management, 7(9), 1058-1078. https://doi.org/10.4236/ajibm.2017.79075

Toplam 35 adet kaynakça vardır.

Ayrıntılar

Kaynak Göster

Download or read online: Click here