Vasilis Dimitriadis. Bir evin hikâyesi: Selanik’teki Mustafa Kemal Atatürk’ün evi ve ailesi hakkında Türkçe ve Yunanca belgeler (2016)

Vasilis Dimitriadis. Bir evin hikâyesi: Selanik’teki Mustafa Kemal Atatürk’ün evi ve ailesi hakkında Türkçe ve Yunanca belgeler. Çeviren: Gülsün Aksoy-Aivali; Seri: AKDTYK TTK yayınları, III-1. dizi-sayı 3. Ankara: TTK, 2016, XXVI+520 s. ISBN 9789751630872

Arka kapaktan:

Son yıllarda tarihe olan büyük ve heyecan verici ilgi hiç de şaşırtıcı değildir aslında. Tarih her daim gizemli bir bahçe olmuştur meraklıları için. Tarihçilerin ortaya koyduğu belgeler ise bu gizemi yok etmez, tam tersi bu bahçenin derinliklerini keşfetmek için daha da merak uyandırır. Tarihi bu kadar heyecan verici kılan, ortaya konan her yeni belgenin bizi insanlığa dair yeni bir “gerçek”le yüzleştirmesidir.

Bu kitap, tarih profesyonellerine ve tarih severlere belgelerle bir tanıklık teklif ederek bizi bir dönemin ortağı kılıyor. 1955-1984 yılları arasında Selanik’te bulunan Makedonya Devlet Arşivi Müdürlüğü’nü yapmış olan Girit Üniversitesi emekli profesörlerinden Yunanlı tarihçi Vasilis Dimitriadis’in yazdığı ve 2010 yılında Selanik Türk Konsolosluğu’na teslim ettiği “Bir Evin Hikâyesi, Selanik’teki Mustafa Kemal Atatürk’ün Evi ve Ailesi Hakkında Türkçe ve Yunanca Belgeler” isimli bu eser, beş yıllık bir serüven sonucu okurlarıyla buluşuyor.

Eserde, Yunanistan’da bulunan Osmanlı ve Yunan arşivleri kullanılarak tartışmalı pek çok konuya ilişkin belge ve kanıtlar okurun dikkatine sunulmaktadır. Hülasa Defterlerindeki kayıtlardan hareketle Selanik’te Koca Kasım Mahallesi Numan Paşa Sokak 6, 8, 10, 14, 16 numaralı evlerin Mustafa Kemal ve ailesinin evleri olduğu gösterilmektedir. Mustafa Kemal’in doğduğu ve daha sonra Pembe Ev olarak bilinecek olan 6 numaralı evin kayıtlarına ise ilk defa 1875 yılında rastlanmaktadır. Bu evin 52/72 hissesini Aralık 1877 tarihinde Ahmed oğlu Ali Rıza, Hatice Zarife adlı bir hanımdan 9600 kuruşa satın almış, daha sonra ev iki daireye bölünerek 6 ve 8 kapı numaralarıyla kayıtlanmıştır.

Yazar Dimitriadis evin izini sürerken, Mustafa Kemal’in hem anne hem de baba tarafından soyu hakkında bilgileri de okurlarla paylaşıyor. Kitapta aktarılan bütün ev, kişi ve olayları Selanik’te muhafaza edilen 80’i aşkın Osmanlıca ve 16 adet Yunanca belgeden hareket ederek ortaya koyan yazar, bu ifadelerinin gerçekliğini dipnotlarla destekliyor.

Büyük bir emek ve uzun yıllara yayılmış bir çalışmanın ürünü olarak ortaya çıkan bu kitap, Atatürk örneğinde olduğu gibi 1912 yılından önce Selanik ve civarındaki şehirlerde yaşamış ve bugün ailelerinin mülklerini ve şecerelerini araştırmayı düşünenler için ise kullanılan yöntem ve kaynaklar açısından eşsiz bir eser olma niteliğini taşıyor. Yazar bu kitapta toplumsal hafızada kaybolup giden “gerçekler”i belgelerle destekleyerek gerçekle aramızdaki mesafeyi kapatmamıza yardımcı oluyor.