Vural Öntürk. Gurlular Devleti’nin siyasî tarihi. Doktora tezi (2020)

Vural Öntürk. Gurlular Devleti’nin siyasî tarihi. Doktora tezi. Van: Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2020, XV+227 [2] s.

Özet

Gurlular XII. asrın ikinci yarısıyla XIII. asrın başlarında Afganistan ile Herat arasındaki dağlık bölgede kurulmuş bir İslâm devletidir. Bu devletin kökeni hakkın-daki bilgiler kesin değildir. Türk, Arap ve Fars kökenli olabilecekleri yönünde varsayımlar bulunmaktadır. Gur hanedanının bölgedeki varlığı X. asrın başlarına kadar gitse de devletleşme süreci XI. asrın ikinci yarısından sonra başlamaktadır. Gurlular, 400-552/1010-1157 yılları arasında önce Gaznelilere ardından Selçuklulara tabii ol-muşlardır. Sultan Alâeddin Hüseyin döneminde devlet bağımsızlığını kazanmıştır (552/1157). Sultan Gıyâsüddin Ebû’l-Feth Muhammed döneminde yükselme devrini yaşayan Gurlular Horasan bölgesinden Kuzey Hindistan’ın uç noktalarına kadar olan alanları hâkimiyetleri altına almayı başarmışlardır. Sultan Muizzüddin Muhammed’in 602/1206’de ölümünden sonra ortaya çıkan taht kavgaları devletin yıpranmasına sebep olmuştur. Bunun sonucunda Harezmşâhlar 612/1216 yılında Gurlulara son verip topraklarını ele geçirmişlerdir.

Abstract

The Ghurids is an Islamic state established in the mountainous region between Afghanistan and Herat in the second half of XII century and early XIII century. Information about the origin of this state is unclear. There are assumptions that they may be of Turkish, Arabic and Persian origin. Although the presence of the Ghur dynasty in the region dates back to the beginning of the X. century, the nationa-lization process begins after the second half of the XI. century. Between 400-552/1010-1157, the The Ghurids were first subject to the Ghaznavids and then to the Seljuks. It gained state independence during the reign of Sultan Alaeddin Hussein (552/1157). Having gone through an ascension period during the reign of Sultan Gı-yasüddin Abu’l Fath Muhammad, the Ghurids managed to dominate the areas from the Khorasan region to the extremities of North India. The throne fights that occurred after Sultan Muizzüddin Muhammad’s death in 602/1206 caused the state to wear out. As a result, Khwarazmshahs ended the Ghurids in 612/1216 and captured their lands.