Wilhelm von Rubruk. Moğolların Büyük Hanına seyahat (2012)

Wilhelm von Rubruk. Moğolların Büyük Hanına seyahat. [Almanca tercümeden] Çeviren: Ergin Ayan; Ayışığı Kitapları: 35. İstanbul: Ayışığı Kitapları, 2012, 144 s. ISBN 9757321281, ISBN 9789757321286

Sunuş’tan: 

    XIII. yüzyılın keşiş seyyahlarından Rubruk’un eseri ilk defa tam olarak Richard Hakluyt tarafından 1598’de basılmıştır. Bu seyahatnâme daha sonra çeşitli dillere tercüme edilmiştir. 
    Bizim çevirimiz, Hans D. Leicht’ın yayınladığı Almanca tercümesi (Stutgart, 1 984) esas alınarak yapılmıştır. Hans D. Leicht’ın kendi ifadesine göre mümkün mertebe aslına sadık kalmıştır. Biz de tenkitli çevirimizde bu üslubu takip ettik. Aynca, seyahatnâmenin İngilizce ve kısaltılmış Almanca versiyonlarını da elimizdeki eserle karşılaştırdık. Metnin değişik tercümelerini karşılaştırırken, diğer taraftan İslâm ve batı kaynaklarıyla karşılaştırıldı.
    Büyük Moğol istilâsı Müslüman doğu dünyasıını olduğu kadar, Hıristiyan batı dünyasını da korku içinde bırakmıştı. Moğol orduları Macaristan’ı geçip, Adriyatik kıyılarına dayandıkları vakit, başta Papa olmak üzere batı dünyası bu sel gibi ilerleyen müthiş istilâ karşısında tedbirler düşünmeye başladı. Moğol tehlikesi karşısında yapılacak ilk iş onlarla dostane münasebetler tesis etmek gibi görünüyordu. 
    Moğolistan’a kadar gidecek olan elçiler, aynı zamanda Moğolların bundan sonra ne yapmak istediklerine dair bilgiler de edineceklerdi. Papa, gönderilecek elçilik heyetlerinin misyonerlik sayesinde, Moğollara Hristiyan dinini kabul ettirebileceğini ve böylelikle maruz kalabilecekleri felâketleri de önleyebileceklerini ummaktaydı. 
    Çeşitli tarikatlara mensup rahiplerin birçoğu, kimi Papa’nın kimisi kralların emriyle misyonerlik yapmak üzere doğuya yollanıyorlardı. Bunlardan birisi tanınmış seyyah Rubruk’tur. Lombardia’lı Dominicus rahibi Anselmus, Johannes de Monte Corvino, Pardenon’lu Odericus Marignoli, Venedik’li tacir Maffeo Polo bunlardandır. Bu sonuncusu bir seferinde yeğeni Marko Polo’yu da beraberinde götürmüştür ki, Orta Asya ve Çin’i dolaşan bu seyyah çok önemli bir eser bırakmıştır.
    Bunlann arasında Rubruk seyahatnâmesinin önemi, Moğolların ülkeleri, tarihleri ve sosyal hayatları hakkında Carpini’den sonra ilk köklü bilgileri yaşadığı tecrübelere göre vermiş olmasındandır. Bu birinci el kaynak çevirisinin Moğolların siyasî ve toplumsal tarihini çalışmak isteyenler için mutlaka faydalı olacağı kanaatıyla, eksiklerimiz hususunda yapılacak eleştiriler için, bizi daha iyisini yapmaya teşvik edeceği düşüncesiyle, şimdiden teşekkür ederiz.

İÇİNDEKİLER

SUNUŞ … 7
Önsöz … 11
ÖNSÖZ … 25
lstanbul’dan Kınm’a … 27
Kınm’dan aynlış … 31
Moğollann evleri (yurt) … 32
Çadır yaşamı ve dini adetler … 34
Beslenme ve süt ekonomisi … 35
Yenilir hayvanlar, giyim ve av … 36
Estetik zevkleri hakkında … 39
Erkeklerle kadınlar arasında iş bölümü … 40
Aile … 41
Moğol yasalan -hastalık ve ölüm … 41
Yılışık ve nankör Moğollar … 43
Çağatay’ın huzurunda Hıristiyanlar ve at sütü … 45
Alanlann ziyarete gelmesi … 46
Denizle stepler arası … 47
Don nehri … 49
Sertak’ın ülkesi ve halkı … 51
Sertak’ın muhteşem sarayı … 52
Kral Johannes … 56
“Demirci” Cengiz-Han …59
Volga ve Hazar Denizi … 61
Batu’nun karargahında … 62
Yeni ülkeler yeni kavimler … 65
Yolculuğun sıkıntılan … 68
Buri’nin ölümü ve bir Alman yerleşim yeri … 69
Nasturiler, Müslümanlar ve Putperestler … 71
Uygurlardan Büyük Çin’e kadar … 75
Entrikalar ve Güyük Han’ın sonu … 78
Möngke Han’ın karargahına vanşımız … 80
Bir Hıristiyan kilisesinde Keşiş Sergius … 82
Möngke Han’ın huzurunda … 84
Metz’li Kadın Paşa ve Paris’li Kuyumcu Buchier … 88
Möngke’nin sarayında elçiler … 89
Prensesin sarhoş olması … 90
Möngke ve ailesiyle birlikte … 94
Rahibin Koka’yı takdis etmesi … 97
Han’ın komşu ülkeleri … 99
Doğululann ikinci orucu … 1O1
Wilhelm Usta’nın sanat eseri ve Karakurum’da Han sarayı … 104
Karakurum ‘da Paskalya … 105
Wilhelm Usta ve Papaz Jonas’ın hastalanması … 108
Karakurum, Möngke’nin kardeşi ve münakaşa … 111
Dini bir konuşma … 114
Han’ın huzuruna son kabul … 120
Moğollann sihirbaz ve kahinleri … 123
Möngke’nin Fransız kralına mektup yazması … 126
Batu’ya dönüş … 130
lskender’in “Demir Kapı”sı … 133
Doğu Anadolu Dağlık Bölgesinde … 135
Son Yolculuk … 139
Doğunun Vaziyetine Dair. Ek … 141
Wilhelm von Rubruk’un Seyahatinin Kronolojisi … 143
Bibliyografya … 144