| Tez Künye | Durumu | ||
| XIX. yüzyılda Osmanlı idaresinde Kerbela Sancağı / The Ottoman administration of the sanjak of Karbalah in the 19 th. century Yazar:DİLEK KAYA Danışman: PROF. DR. ZEKERİYA KURŞUN Yer Bilgisi: Marmara Üniversitesi / Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü / Yakınçağ Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Tarih = History Dizin: | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 2004 244 s. | ||
| IV ÖZET Kerbelâ, İslâm tarihinde Müslümanlar arasında siyasî ve dinî farklılaşmayı benimseyen Şîa anlayışının merkezi durumundaydı. Osmanlı hakimiyetinde bulunduğu dönemde de Kerbelâ, bu farklılığım ve özelliğini devam ettirmiştir. Osmanlı Devleti siyasî amaçlarla Kerbelâ’mn Şiîliğinden kaynaklanan kendine has özelliklerine karşı çıkmamış ve burayı kendi bünyesinde yıllarca barındırmıştır. Osmanlı Devleti’nin, Kerbelâ’da uzun yıllar hakimiyet kurmasının önemli bir nedeni de bölge Şiîliğine karşı duruşudur. Osmanlı Devleti, Kerbelâ’da Şiîlik ve Sünnilik arasındaki farklılıkları değil, ortak noktalan ön plana koyarak bölgeyle ilişkilerini sürdürmüştür. Devletin, bölgede Şiîliğe karşı bu duruşu Caferiliğin beşinci mezhep olarak resmen olmasa da fiilen tanındığını gösteren politikalarla örülüydü. Osmanlı Devleti, Kerbelâ Şiîleri’ne olan bu duruşunu kesinlikle İran’a veya İranlı teb’aya göstermemiştir. Bu tavır Kerbelâ’mn, kendisine has yapısını güçlendirmesini ve dolaysıyla bölgenin en önemli tehdidi olan İran ile Kerbelâ’nm birbirlerinden uzaklaşmasını sağlamıştır. XDC. Yüzyılda İngiltere, Fransa ve İran Kerbelâ’mn dinî, siyasî ve stratejik önemini anlamış ve bu bölgede nüfuz edinme çalışmalarına başlamışlardır. Aynı yüzyılda Osmanlı Devleti de önemli reformlar sürecinde bulunmaktaydı. Osmanlı Devleti, Kerbelâ’da kendi hakimiyetini tehdit eden dış güçleri engellemek, merkezileşme ve Tanzimat reformlarını gerçekleştirmek yolunda Kerbelâ’da yoğun bir siyasî, ekonomik ve idarî yapılanma süreci başlatmıştır. Bu yapılanma süreci geleneklerine bağlı bölge halkının direnciyle karşılaşabilmiştir. İran da bölge halkının bu direncini kendi siyasî amaçlan için kullanmaktan geri kalmamıştır. Bu iki faktör 1843 Kerbelâ Olayı’nm yaşanmasına ve bölgede Osmanlı-İran arasında diplomasi savaşma ve nüfuz edinme mücadelesine neden olmuştur. | |||
| ABSTRACT Kerbela was in the centre of Şia belief which appropriates the political and religious difference among Muslims in Islam history. Kerbelâ continued this difference and feature in Ottoman dominance, too. Ottoman Empire didn’t object to Kerbela’s own features and so, sheltered Kerbela for years for the political aim. In XDC. century, England, France and Iran realized Kerbela’s political, relious and strategical importance and then they started the studies in order to have on influence in this region. In the same century Ottoman Empire was in the aim of new reforms, too. Otoman Empire, started a hard study about economic, managerial, political and religious in Kerbela in order to obstruct the foreign hardship which threatens Ottoman’s dominance and to make real the Tanzimat reforms, then to become a center. Because the changes in Kerbela aren’t examined until this time in XDC. century, we are drived to prepare this thesis. | |||