YANYALI BEDREDDİN MEHMED

Hayatı hakkında kaynaklarda bilgi yoktur. Yanyalı Esad Efendi’nin oğlu olup Bedreddin lakabı Bedrî şeklinde de kaydedilir. Medrese tahsilinin ardından mülâzemetle ilmiyeye intisap ettiği anlaşılmakta (Sicill-i Osmânî, I, 332), 1146’da (1733) babasından üç yıl sonra vefat ettiği bilinmektedir (a.g.e., a.y.). Babası gibi aklî ilimlerle uğraşan Bedreddin Efendi daha çok matematikle ilgilenmiştir.

Eserleri. Bursalı Mehmed Tâhir’in adlarını verdiği altı eserinden üçünün nüshaları bilinmektedir.

1. Şerḥu baʿżi’l-maḳālâti’l-Öḳlîdisiyye. Bedreddin Efendi şerhin mukaddimesinde bütün açıları üçe, daireleri yediye, yayları altıya böldüğünü, dönemine kadar çözülemeyen birçok geometri problemini çözdüğünü söyler. Geometrik çizimler şerhin kenarlarında verilmiştir. Kendi konusunda önemli bir çalışma olan eserin bazı nüshaları mevcuttur (Beyazıt Devlet Ktp., nr. 9787 [müellif hattı]; Askerî Müze, nr. 3028; Süleymaniye Ktp., Esad Efendi, nr. 2010).

2. Tes̱lîs̱ü’z-zâviye ve tesbîʿu’d-dâʾire (Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, Mustafa Fâzıl, Riyâza, nr. 41/7, vr. 65^b-66^b).

3. ʿAmelü’l-müsebbaʿ ve ġayrihî min ẕevâti’l-eḍlâʿi’l-kes̱îre fi’d-dâʾire (Dârü’l-kütübi’l-Mısriyye, Mustafa Fâzıl, Riyâza, nr. 41/8, vr. 67^b-68^b).

Günümüze ulaşmayan diğer eserleri de şunlardır: Reyḥânetü’r-rûḥ fî resmi’s-sâʿât fî maʿrifeti’l-evḳāt, Taḥrîrü’l-Menâẓıri’l-Öḳlîdisî, Şerḥu Ḫulâṣati’l-ḥisâb (Osmanlı Müellifleri, III, 257).

BİBLİYOGRAFYA

Sicill-i Osmânî, I, 332.

Osmanlı Müellifleri, I, 235; III, 257.

Brockelmann, GAL, II, 424; Suppl., II, 632.

D. A. King, Fihrisü’l-maḫṭûṭâti’l-ʿilmiyyeti’l-maḥfûẓa bi-Dâri’l-kütübi’l-Mıṣriyye, Kahire 1986, II, 951-952.

Cevat İzgi, Osmanlı Medreselerinde İlim, İstanbul 1997, s. 292-293.

Ramazan Şeşen, Muḫtârât mine’l-maḫṭûṭâti’l-ʿArabiyyeti’n-nâdire fî mektebâti Türkiyâ, İstanbul 1997, s. 733-734.

Ekmeleddin İhsanoğlu v.dğr., Osmanlı Matematik Literatürü Tarihi, İstanbul 1999, I, 178-180.