Yeliz Aydın. Horasan ve Irak Selçuklu devletleri-Abbasî hilafeti ilişkileri (429-590/1038-1194). Yüksek lisans tezi (2018)

Yeliz Aydın. Horasan ve Irak Selçuklu devletleri-Abbasî hilafeti ilişkileri (429-590/1038-1194). Yüksek lisans tezi. Erzincan: Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2018, XIV+265 s.

Özet

Türk-İslâm tarihinde önemli gelişmeler ile yer edinen Selçuklu Tarihi, birçok araştırmanın konusu olarak karşımıza çıkmaktadır. Mâverâünnehir ve Horasan’da ortaya çıkıp, fetihler ile ilerleme kaydederek Irak, İran, Suriye ve Anadolu coğrafyasına sahip olan Selçuklular, bu bölgelerde meydana getirdikleri siyasî, askerî, idarî, sosyal ve kültürel faaliyetleri ile Türk-İslâm dünyasına yön vermiş ve derin izler bırakmıştır.Biz de bu denli önemli olan Selçuklu Tarihinin, diğer dönemlere nazaran karanlıkta kalmış olduğunu düşündüğümüz Horasan ve Irak Selçuklu Devletleri-Abbasî Hililafeti İlişkilerine yönelik bir çalışma hazırlayarak naçizane bu döneme ilgi çekmek ve farkındalık yaratmak istedik.

Horasan Selçuklularının 431/1040 Dandanakan Savaşı ile kurulmasının hemen ardından, gücünü kaybeden ve Büveyhî baskısı altında ezilen Abbasî hilafetinin, Tuğrul Bey’i Bağdâd’a davet etmesi ile başlayan Selçuklu-Abbasî ilişkileri, Sultan Tuğrul’un Abbasî halifelerinin dünyevî yetkilerini ellerinden alması ile sonuçlanmıştır. Horasan Selçukluları döneminde iyi ilişkiler sergileyen Abbasî halifelerinin içten içe kaybettikleri dünyevî yetkilerini geri alma düşüncesi hep var olmak ile birlikte, Irak Selçuklu Devleti’nin kurulması onlaraaradıkları fırsatı sağlamış ve faaliyete geçmişlerdir.

Sonuç olarak baktığımızda Abbasî halifelerinin amacının, sadece dünyevî yetkilerini geri almak olmadığı, Türkleri bu bölgeden çekip çıkartmak olduğu anlaşılacaktır.

Abstract

The history of Seljuks that took place with important developments in the history of Turkish-Islam is stated as the subject of many researchers. Along with the conquests and those of Iraq, Iran, Syria and Anatolia, the Seljuks gave direction to the world of Turkish-Islam with political, military, administrative, social and cultural departments and left a deep impression.

We also wanted to draw an attention and create awareness by preparing a study on the relations between the Khorasan and the Iraqi Seljuk State-Abbasid Caliphate which we consider that the History of the Seljuks is overshadowed compared to the other periods.

Immediately after the establishment of the Horasan Seljuks with 431/1040 the Dandanakan War, the Seljuk-Abbasid relations that started with the loss of power and the invasion of the Abbasid Khilafah, who was oppressed under the pressure of Buveyhî, invited Tuğrul Bey to Baghdad, resulted in Sultan Tuğrul receiving the secular powers of Abbasid caliphs. The establishment of the Iraqi Seljuk State had always provided them with the opportunity they had been looking for and with the existence of the souls of the Abbasid caliphs who had exhibited good relations during the Horasan Seljuk period.

As a result, we can see that the purpose of the Abbasid caliphs is not only to withdraw their secular powers, but also to pull Turks out of this region.