| Tez Künye | Durumu | ||
| Yenikapı Mevlevihanesi mezar taşlarına sanatsal eleştiri açısından bir bakış / An Approach to the gravestones of Yenikapı Mevlevihanesi from a point of criticism on art Yazar:SERAP SEKENDİZ Danışman: PROF. DR. NİHAT BOYDAŞ Yer Bilgisi: Gazi Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Resim-İş Eğitimi Ana Bilim Dalı Konu:Güzel Sanatlar = Fine Arts ; Sanat Tarihi = Art History Dizin:Mezar taşları = Tambstones ; Sanat eleştirisi = Art criticism ; Yenikapı Mevlevihanesi = Yenikapı Mevlevihanesi | Onaylandı Yüksek Lisans Türkçe 1998 289 s. | ||
| ÖZET İstanbul, Yenikapı Mevlevîhanesindeki mezar taşlarını sanatsal (plâstik) eleştiri açısından ele aldığımız tezin ilk bölümünde mevlevîhanenin tarihçesi, kültürümüzdeki yeri ve önemi, Türklerdeki mezar gelenekleri anlatılarak esas amaç olan “Sanat eleştirisi, çe şitleri, yöntem ve kuramları” üzerinde durulmuştur. Mevlevîhanenin bahçesinde yer alan mezarlıkta, semahanenin yanındaki eski bö lümde 35, yol kenarındaki kısımda ise 70 tane mezar taşı belirlenmiştir. Hazirede, kaide üzerinde şahideli mezarlar, lâhitli şahideli mezarlar, ve prizmatik şa- hideli mezarlar ile bir de sanduka tespit edilmiştir. Bu form tiplerine ilâveten 2 de dörtgen bi çimli, parmaklıklarda askıda duran mezartaşına raslanmıştır. Tüm taşlar, devirlerine ait sanat üslûplarını yansıtan bitkisel süslemelere sa hiptirler. Fakat taşların büyük bir bölümü sade görünüşlü ve silindirik formdadır. Be lirlediğimiz her taş için bir katalog oluşturulmuştur. Mezar taşlarından, zamanının özelliklerini yansıtan en çarpıcı 14 örnek seçilerek tez içerisinde açıkladığımız “Sanat Eleştirisi” yöntemi ile incelenmişlerdir. Çoğunun birer sanat eseri olduğu, artık kesinlikle kabul edilen mezar taşlarımızın, bu vasfı niçin ve nelere dayanarak kazanmış oldukları, bu inceleme ile ortaya koyulmaya çalışılmıştır. Eleştiri yön temimizde, taşlar tüm sanat tarihi bilgilerinden ayrı tutulmuş ve pedagojik eleştiri ağır lığıyla, taşın kendisine yönelik “içsel” değerlendirmeler yapılmıştır. Bunun için de. taşın ön yapısı (görünüşe ulaşan elemanlar) ve arka yapısı (izleyicide uyandırdığı duygu ve dü şünceler, ilettiği mesajlar) analiz edilmiştir. Yöntemimizdeki “Betimleme, Çözümleme. Yo rumlama ve Yargı” olmak üzere dört aşamadan geçilerek, eserler hakkında sanatsal de ğerlendirmelere varılmıştır. | |||
| SUMMARY In the first part of the thesis where we evaluate the gravestones in Yenikapı Mev levihane in terms of aesthetics, we mainly focus on the real aim that is critics of art, methods and theories by elaborating the history of the mevlevîhane and its importance and place in our culture and Turkish grave traditions. There are determined to be 35 stones in the old graveyard and tomb part and 70 sto nes in the part by the road containing comparably more recent graves, in Yenikapı Mev levîhane where gravestones the thesis focuses upon are present. In the graveyard, there are determined to exist graves with identity on pedestal, gra ves with identity and lahit, graves with identity in form of prism and a sanduka. In addition to these types of form are 2 rectengular gravestones in banisters.; These forementioned gravestones have plant adornments reflecting the art styles of the eras they belong to. However, a substantial majority of the stones come in cylindrical plain forms. A catologue based on a particular system is prepared for all the sotnes in the gra veyard. Of all the gravestones, 14 found to be prominent are scrutunized with the system of “Criticism of Art” as elaborated in the thesis. This project has made a foray into finding out why and how the gravestones are ac cepted to be object of arts. Whilst our observations, stones are evaluated regardless of the information reliant on history of art and are rather deserved with pedagogical criticism let ting the stone speak for it self. In doing which, four stages which are ” description, so- lutiaon, interpretation and verdict” are taken into consideration coming to an aesthetic eva luation. | |||