Yorgan Kitabı (Emine Gürsoy Naskali)

Yorgan Kitabı KİTABEVİ
Yorgan Kitabı, yorgan ile ilgili birikimin kayda geçirilmesini amaçlamıştır. Yorganın yapım şekli, üretimi, araç gereçleri, malzemesi, boyutları, motifleri bu birikimin bir parçasıdır. Kültürümüzün ayrıntılarındaki çeşitliliği yorgan motiflerinde görebiliriz. Yorgan yapımı ve motifleri hakkında burada yer alan tesbitler Ankara, Isparta, Balıkesir ve Torbalı’da yapılan araştırmalara dayanmaktadır.

Gündelik yaşamda bir maddi kültür ögesi olan yorgan, maddi kültürün yanı sıra, inançlara da yansımıştır. Hayatın dönüm noktalarında, yani doğum, sünnet, evlenme ve defin merhalelerinde, yorgan, geleneğin gerektirdiği hazırlıkların ve uygulamaların içinde yer alır. Bu uygulamalara arzular, iyi temenniler yüklenmiş veya uğursuzluklar hamledilmiştir.

Yorgan ve yastık kelimeleri Türkçenin bilinen en eski kelimeleri arasındadır. Bugün konuşulan çeşitli Türkçelerde de, Azerbaycan Türkçesinden Yakut Türkçesine kadar bütün Türkçelerde, yorgan ve yastık kelimeleri, biraz farklı bir
söyleyişle olsa da vardır.

Türkülerde yastık ve yorgandan söz edilerek sevgiliye gönderme yapılmıştır. Yastık ve yorgan sevgili ile yaşanan yakınlıktan bahsetmenin üstü kapalı bir şeklidir. Yastık ve yorgan sevginin sembolüdür, yastık ve yorganın olmayışı da çaresizlik ve yokluk anlamını taşır.

Yorgancılık eski mesleklerden biridir. Tasavvuf ehlinden Hallac-ı Mansur’a, yorgancılık mesleği bir lakap olmuştur.

Eski yorganların yerini fabrikasyon yorganların aldığı günümüzde, yorgancılık mesleği de eskisi gibi revaçta değildir, yorgancılara çırak talebi azalmıştır, yorgancı çırakları yetişmemektedir.