| Tez Künye | Durumu | ||
| Demre Aziz Nikolaos Kilisesi duvar ve zemin kaplamaları / Revetments and mosaic pavements of Demre Saint Nicholas Yazar:ZAHİDE ÇİĞDEM ALAS Danışman: PROF. DR. SEMİHA YILDIZ ÖTÜKEN Yer Bilgisi: Hacettepe Üniversitesi / Sosyal Bilimler Enstitüsü / Sanat Tarihi Ana Bilim Dalı Konu:Sanat Tarihi = Art History Dizin: | Onaylandı Doktora Türkçe 2011 287 s. | ||
| Tezin konusu, Likya bölgesinde gerek mimarisi gerekse dekorasyonu ile başkent etkileri taşıyan Aziz Nikolaos Kilisesinin ve kazılarının sonucunda ortaya çıkarılmış opus sectile, opus tesselatum, kakma, mozaik ve yer döşemesinin; görsel materyaller ile belgelenmesi, katalog çizimlerinin yapılması, incelenerek tanıtılması ve sorunlarının ortaya konulması, ayrıca döşemelerin tarihlendirme, estetik ve liturjik anlamlarına ilişkin olabilecek durumlarının açığa çıkarılmasıdır.Kilise içerisinde 20, Kuzey Ek Mekanda 5, Batı Alanda 2 olmak üzere toplam 27 in situ zemin kaplaması ve 1989- 2009 yılları arasında yapılan kazılarda ortaya çıkarılan 11.978 buluntu tez kapsamında değerlendirilmiştir. In situ örneklerin 22’si opus sectile ve kakma’dır . Kuzey Ek Mekanında bulunan opus tesselatum zemin kaplamaları 6. yüzyıl öncesi var olan bazilikaya aittir. Kubbeli bazilika döneminde yapıldığı düşünülen opus sectile ve kakma zemin kaplamaları 9. ya da 10.yüzyıla tarihlendirilmektedir.Kazıda bulunan 996 opus sectile ve 6400 tessera; şekil, boyut ve malzeme yönünden in situ zemin kaplamaları ile benzer özellikler göstermektedir. Kilisenin opus sectile döşemesi Bizans dönemi ile, opus tesselatum döşemesi ise Likya bölgesinde görülen örneklerle benzer özellikler taşımaktadır. Genellikle dikdörtgen veya kare kireç taşı levhalarla kaplı kilise zemininde opus sectile ve kakmalar bordür ya da pano şeklinde yer alır. Bunların dışında levhalardan bir kısmı devşirme olup, kitabe, pişmiş toprak ve mermerdendir.Kilisenin zemininde mermer kullanımı görülmemesine rağmen kazılar sırasında ortaya çıkarılan, 2515’i mermer olan, 3472 adet iki yüzü düzgün kırık parça vardır. Yer döşemesi olarak adlandırılan bu grup malzemenin, bir bölümü duvar kaplaması için düşünülebilecek inceliğe sahiptir. 0,1 ile 1,8 cm. arasında değişen ölçülerde, yine duvar için kullanılmış olabilecek, değerli mermerlerden geometrik ve bitkisel forma sahip 622 kakma, kazı buluntuları arasındadır. Diğer bir duvar kaplama malzemesi olarak, cam ve taş mozaik 2. ve 3. Güneydoğu Şapel duvarlarının birleştikleri batı noktasında in situ olarak günümüze kadar korunmuştur. Kazılar sonucunda 486 mozaik ortaya çıkarılmıştır.Yapıların iç yüzeylerinin kaplanması ilk çağ uygarlıklarından itibaren süregelen bir gelenektir. Dönem beğenileri ve kullanılan malzeme, kaplamanın niteliğini belirlemektedir. Kilise yüzeylerinin kaplanması estetik bir durumdur ve liturjik anlamlar ifade eder. Döşemelerin görsel olarak konumlandırılması işlevi ile ilişkili olabilir.Anahtar Sözcükler Likya, Demre, Aziz Nikolaos, Opus Sectile, Opus Tesselatum, Yer Döşemesi, Kakma, Mozaik | |||
| The topic of the thesis is to make documentations by visual materials and catalogue drawings, to introduce them by analyzing in themselves and to state context of the pavement, mosaic, inlay, opus tessalatum and opus sectile from excavation and the church of Saint Nicholas that contains “Continople Efects” within its architecture and decoration style in Lycia territory; and also, to reveal the contents that could be related with the meanings of liturgy, aesthetics and dating issues of the floor finishing.27 in situ mosaic pavements, 20 of them in the interior of the church, 5 of them in North Extension and 2 of them in West side and 11.978 pieces those have been obtained in excavations from 1989 to 2009 are analyzed in the circumstances of the thesis. 22 of in situ samples are opus sectile and inlay. Opus Tessalatum in North Extension belong to the Basilica that is dated to 6th century. Opus Sectile and Inlay, laid on in the period of dome basilica, are dated to 9th and 10th century.996 opus sectile and 6400 tessera, from excavations findings, have similar characteristics with in situ mosaic pavements in terms of shape, size and material. Opus Sectile of the church have same features of Byzantium period and Opus Tesselatum are like with other samples in Lycia territory. Generally, opus sectile and inlay are used as borders or panels on the church floor; that is covered by rectangular or square lime stone plates. Some of other plates are sopolia; inscription, terracota and marble.Although there is not any remarks of marble usage on the church floor; there are 3473 pieces, findings from excavations, that have two smooth surfaces. 2515 of them are marbles. Some of this material group, named as a pavement, have a slimness that could be also understood for revetment. Varied dimensions from 0,1 to 1,8 cm, as a revetment, 622 inlays that has forms of geometrical and floral are part of excavation findings. Glass and stone mosaics, as another wall finishing material, are preserved in crossing of the 2. and 3. South-East Chapel walls as an in situ till today. 486 mosaics are obtained from excavations.To furnish the inner surfaces of a building with plates is a tradition since first age civilizations. Materials and periodical admirations define the qualification of plates. Furnishing the church surfaces by plates is about aesthetic concern and proposes liturgical meanings. To locate the pavement visually could be related with its function.Keywords:Lycia, Demre, Saint Nicholas, Opus Sectile, Opus Tesselatum, Mosaic Pavement, Inlay, Mosaic | |||