Zehra Özeren. İsmail Hikmet Ertaylan’ın “Azerbaycan Edebiyatı Tarihi” adlı eserinin ikinci cildinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi (2011)

Tez KünyeDurumu
İsmail Hikmet Ertaylan’ın “Azerbaycan Edebiyatı Tarihi” adlı eserinin ikinci cildinin incelenmesi /
Yazar:ZEHRA ÖZEREN
Danışman: DOÇ. DR. MEHMET RIHTIM
Yer Bilgisi: Qafqaz University / Yurtdışı Enstitü
Konu:Türk Dili ve Edebiyatı = Turkish Language and Literature
Dizin:
Onaylandı
Yüksek Lisans
Türkçe
2011
193 s.
XX. yüzyılın başlarında Rus inkılâbı gerçekleşmiş, İran ve Türkiye’de meşrûtî hareketler başlamıştır. Petrol sanayii sebebiyle Bakü, kısa zamanda Azerbaycan’ın kültür ve medeniyet merkezi haline gelmiştir. Fikir hürriyetinin olması, siyasî hareketlerin açıklık kazanması Azerbaycan’la Türkiye arasında siyâsî, edebî ve ictimâi faaliyetlerin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. İki ülke arasında tarihin hiçbir devrinde görülmeyen yakın kültür alış verişi neticesinde Türkiye’de eserler neşreden Azerbaycanlı aydınlar olduğu gibi, Türkiye’de basılmış bazı ders kitapları Azerbaycan’da okutulmuştur. Hatta bazı Türk gençleri Azerbaycan’a gelerek öğretmenlik yapmışlardır. İşte İsmail Hikmet Ertaylan da, o dönemde Azerbaycan’a gelen Türk münevverlerinden biridir. İsmail Hikmet, Bakü’de hizmet verdiği yıllarda, Türk dünyası adına son derece verimli ve faydalı olacak gözlem ve araştırmalarda bulunmuş, değerli eserler ortaya koymuş ve üstelik bunları dört yıl gibi kısa bir süre içinde gerçekleştirebilme başarısı göstermiştir. Ertaylan’ın burada yaptığı çalışmalar içerisinde, iki ciltlik “Azerbaycan Edebiyatı Tarihi” önemli bir yer tutar. Söz konusu eserde, XVI. ve XVII. yüzyıllarda yaşamış şâirlerin hayatı ve edebî şahsiyetlerinden bahseden İsmail Hikmet, onların şiirlerinden de birkaç örnek vermiştir. Çalışmamızda, hayatı ve eserlerine dair genel bir bilgi verdiğimiz İsmail Hikmet Ertaylan’ın “Azerbaycan Edebiyatı Tarihi” adlı eserinin ikinci cildi, Osmanlı Türkçesi alfabesinden Latin harflerine aktarılmış ve değerlendirmesi yapılmıştır. Edebiyat dünyasında bir yenilik olan bu çalışmanın, aynı zamanda eserde adı geçen şâirler hakkında yeni araştırmaların yapılmasına da ışık tutacağını umuyoruz.
At the beginning of the 20th century there was a revolution in Russia and in Iran and Turkey began social political development stage. Petrol industry made Baku in the short period of time a cultural center of Azerbaijan. Freedom of speech and independence of political movements played an important role in the development of political, social and literary activities between Azerbaijan and Turkey. Due to cultural exchanges between countries that had never seen before, some books published in Turkey were studied in Azerbaijan as the Azerbaijani authors published their works in Turkey. Even, some Turkish youth came to Azerbaijan to teach. Ismail Hikmet Ertailan was one of those who came in Azerbaijan at that time. During his service in Baku Ismail Hikmet conducted important and beneficial researches, created valuable works, and realized all of these within four years. The two volume works of Ertailan, “The History of Azerbaijani Literature”, take main place in his work conducted here. In this book, Ismail Hikmet spoke about life and literary characters of poets lived in XVI-XVII century and provided some examples of their poems. This work deals with the second volume of “The History of Azerbaijani Literature” of Ismail Hikmet Ertailan that gives general information about his life and creativity that has been transformed into Latin letters from Ottoman Turkish alphabet and deeply analyzed. We hope this research, an innovation in literature, will contribute to other researches about poets in this work.

Download: Click here