| Title: | II. Osman dönemine ait bir kaynak: Zafernâme=A documentary source, Zafernâme, belonging to the region of Osman II. Yüksek lisans tezi |
| Author: | Zeynep Türk Sarıışık |
| Translator: | |
| Editor: | Tez danışmanı: Yaşar Yücel |
| Language: | Turkish |
| Series: | |
| Place: | Ankara |
| Publisher: | Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü |
| Year: | 1998 |
| Pages: | 133, 187 |
| ISBN: | |
| File: | PDF, 13 MB |
| Download: | Click here |
XVI. yüzyıl ortalarından itibaren iç ve dışta oluşan olaylarla geleneksel Osmanlı devlet yapısı değişmeye başladı. Uzun yıllar süren savaşlar, tahta küçük yaşta geçen dirayetsiz ve bilgisiz padişahlar ortaya çıkan problemlere sağlıklı çözümler üretmekten uzaklardı. Devlet adamları da sultana yardımcı olacaklarına menfaatlerine uygun olanı yapıyorlardı. XVI. yüzyılda dünyada ortaya çıkan nüfus artışı Osmanlı’da da gerçekleşmişti. Gençler işsizlikten dolayı çete oluşturup halkı soyuyorlardı. Güvenliği sağlamaya çalışan yerel yöneticiler, kendilerine bağlı askerlerin sayısının azlığı nedeniyle bu başıboş güruhu maaşlı, silahlı sekbanlar olarak bünyelerine almaya başladılar. Taşrada merkezî yönetimden doğan boşluğu dolduran beyler kanun uygulayıcı değil kanun koyucu oldular. Adlî idarede de kadı, adalet yerine sıkıntı dağıtıyordu. Yöneticilerin ve eşkiyanın arasında kalan halk, sömürülmekten ve fazla vergiden gittikçe bunalmış, fakirleşmişti. Sonunda bazı tarihçiler tarafından bir halk hareketi olarak nitelendirilen “Celali İsyanı” patlak verdi. Bütün bunlara paralel olarak XVI. yüzyıl sonlarında maliyede de denge bozuldu, para değerini kaybetti, tağşişe başvuruldu, alımgücü düştü. Bu devrin panomarasına aynı dönemde yaşamış olan aydınların sultana yol gösterme maksadıyla layihalar yazdıklarını da ekleyelim. Osmanlı Devleti XVII. yüzyıla girdiğinde durumunda bir düzelme görülmez. II. Osman (1618-1622) genç yaşma rağmen ileri görüşlü, yeniliğe açık ve cesur bir kişiliğe sahipti. Osmanlı Devletrni eski parlak günlerine kavuşturmak için aydınların ve yöneticilerin bilgilerinden faydalanarak kimsenin cesaret edemeyeceği reformlara girişli. Tezimizde bunları öğrenmeyi amaçladığımız Zafernâmc’y i dikkatlice incelediğimizde 11. Osman’ın çalışmalarını şu başlıklar altında toplayabiliriz: 1- II. Osman atalarını örnek alarak devleti eski parlak dönemine getirmeye çalışmaktadır. 2- Bunun için merkezde ve taşrada mutlak otoritesini kurmaya çalışmıştır. 3- Güvenmediği ve disiplinsiz gördüğü kapıkulu askerini ıslah etmeye gayret etmiştir. 4- Yönetimi altındaki halkı sürekli kollama gayreti içindedir. 5- Yapacağı bütün işlerin maliye ile sıkı bağlantısı olduğunu bildiğinden bu birimi kontrol altında tutmaya çalışmıştır. Siyasî tarih açısından Lehistan seferinin anlatıldığı Zafernâme farklı gözlerle incelendiğinde bize daha çok bilgiler verecektir. 46
Beginning from the middle.of the XVl.th century, the conventional Ottoman State structure started to change with domestic and foreign effects. Long-lasting wars, unqualified and uninformed sultans who took power at very young ages were far from finding healty solutions to problems occurred. Statesmen, however, were keeping their advantage instead of helping the sultan. Population rise that occurred in the XVIth century occurred also in the Ottoman Empire. Youngsters were setting up gangs and ropping people due to unemployment. Local administrators who were trying to keep security began to take these gangs under their authority as armed men due to insufficiency of soldiers under their administration. Princes who filled up the space arising from central administration in the countryside and who were executors of law became rulers. Kadis in jurist administration were spreading out trouble instead of justice. Public who were mixed up between administrators and brigands had got tired of being exploited and overtax and got poorer. At last the “Celali Rebellion”, which is described as a public action broke out. In parallel with all these, financial balances were broken, money lost value, adulteration was applied and purchasability decreased. We should at to panorama of this age that the intellectuals of this age wrote explanatory documents in order to guide the sultan. Going into the XVII th century, no development is seen in the Ottoman Empire. However, Osman II (1618-1622) was a foresighled reformist and brave man despite his young age. In order to take the Empire back to its brilliant times, he attempted reforms nobody would dare by making use of knowledge of intellectuals and of administrators. When we carefully examine the Zafcrnâme (the Letter of Victory) from which we are willing to learn about these reforms in our thesis, we can outline the affairs of Osman II in the following manner: 1- By taking his ancestors as model, Osman II was trying to lake the state back to its gorgeous ages. 2- For this reason he tried to establish absolute authority in the centre and in the country. 3- He made efforts to better the kapıkulu soldiers whom he did not trust and deemed undisciplined. 4- He always made efforts to take care of the public under his administration. 5- As he knew that all works he would do was in close relation with finance office, he tried to keep this unit under control. Much more information shall be obtained when the Zafcrnanie, in which the military expedition to Poland is told in terms of political history, is examined with a different point of view. 47