Ayhan Ürkündağ. Ahmet Dürri Efendi’nin İran Sefaretnamesi. Yüksek lisans tezi (2006)

Ayhan Ürkündağ. Ahmet Dürri Efendi’nin İran Sefaretnamesi. Yüksek lisans tezi. Afyon: Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2006, 140 s.

Özet

Osmanlı imparatorluğu ve Safevi İran’ı arasındaki ilişkiler, XVI. yüzyılda başlayıp, XVIII. yüzyılın ilk yarısında Safeviler’in çöküşüne kadar devam etmiştir. Bu ilişkiler genellikle karşılıklı çatışma şeklinde olmuştur. Safeviler ile Osmanlılar arasındaki yaşanan çatışmaların en önemli sebebi Doğu Anadolu topraklarında kimin hakimiyet kuracağı ile alakadır. XVIII. yüzyılın ilk yarısına kadar devam eden bu ilişkiler sırasında iki devlet arasında bazı zamanlarda karşılıklı elçiler gönderilmiştir. Bu elçilerden biri de Osmanlı imparatorluğu tarafından İran’a gönderilen Ahmed Dürri Efendi’dir. Ahmed Dürri Efendi, zamanının önemli bir devlet adamı olmasının yanı sıra önemli bir şairdir. XVIII. yüzyılın başlarında İran’da meydana gelen iç çatışmalar Osmanlı İmparatorluğu’nun yönünü bu devlete çevirmesine neden olmuştur. İşte Dürri Efendi İran’da yaşanan olayları öğrenmek için 1721 yılında İran’a gitti. İran’da Şah Hüseyin ile görüştükten sonra İran’ın sosyal ve politik koşullarını inceledi. İstanbul’a döndükten sonra hazırlamış olduğu sefaretnamesini, III. Ahmed’e sundu. Ahmed Dürri Efendi’nin İran Sefaretnamesi Safeviler’in son zamanları hakkında bilgiler içermesi nedeni ile çok önemli bir eserdir. Ahmed Dürri Efendi’nin İran Sefaretnamesi’nin elimizde 7 farklı nüshası vardır. Bu Yüksek Lisans Tez’inde ben, bu sefaretnamenin orijinal nüshasını bulmaya ve incelemeye çalıştım.