1495’te Behmenîler’in bölge valisi Ahmed Nizamşah tarafından tesis edildi. Behmenî Krallığı’nın 1496’da sona ermesi üzerine Ahmed Nizamşah istiklâlini ilân edip Nizamşâhîler Devleti’ni kurunca burayı da kendisine başşehir yaptı. Şehre, kurucusu Ahmed Nizamşah ve veziri Ahmed Gucerâtî’ye nisbetle Ahmednagar (Ahmed şehri) adı verilmiştir.
Şehir, Ahmed Nizamşah idaresinde en yüksek refah seviyesine ulaştı; onun oğlu Burhan zamanında da (1510-1553) bir ilim ve kültür merkezi haline geldi. Burhan Şah döneminde Kâşân bölgesinden gelen Şah Tâhir Hüseynî’nin çalışmalarıyla bölgede Şiîlik epeyce yayıldı; Safevîler’le iyi münasebetler sürdürüldü ve hutbelerde Safevîler’e bağlılık ifadeleri kullanıldı. I. Hüseyin devrinde de (1553-1565) yine aynı akîdeye bağlılık devam ederek bu durum ara sıra görülen kesintilere rağmen Nizamşâhîler’in sonuna kadar sürdü. I. Murtaza (1565-1588) döneminde devletin durumu bozuldu; onun ölümü üzerine çıkan iç karışıklıklardan istifade eden Ekber Şah 1600’de bölgeyi ele geçirerek Türk-Hint İmparatorluğu’na kattı. Bununla beraber ülke topraklarının resmen ilhakı, yaklaşık otuz yıl sonra gerçekleştirilebildi. Bu devirde Dekken eyaletine bağlanan Ahmednagar, daha sonra da Haydarâbâdda hüküm süren Nizam (Âsafcâhîler) hânedanının idaresine geçti. Evrengzîb’in ölümünden sonra şehir Maratalar’a bağlandı, 1803 yılından sonra da İngilizler’in idaresi altına girdi. Hindistan’ın bağımsızlığını kazanması üzerine Maharaştra eyaletine bağlandı. 1981’de Ahmednagar şehrinin nüfusu 143.937, ilin nüfusu ise 2.708.309 idi.
Büyük ölçüde edebî ve kültürel faaliyetlere sahne olan Ahmednagar bağımsız bir resim ekolüne adını vermiştir. Şehirde İslâm sanatları ve kültürünün o devre mahsus örneklerini görmek mümkündür. Bu sanat eserleri arasında II. Salâbet Han’ın türbesi, 1576’da başlanarak 1583’te tamamlanan Ferahbâğ Sarayı ve Agra’daki Tac Mahal gibi Bâbürlü eserlerinden ilham alınarak yapılmış birçok bina yer almaktadır.
BİBLİYOGRAFYA
J. Talboys Wheeler, India under the Muslims Rule I, Delhi 1975, s. 181-182, 204.
Rafi Ahmad, Studies in the History of Medieval Deccan, Delhi 1977, s. 1-19.
Krishna Chaitanya, A History of Indian Painting, Delhi 1979, s. 71-72.
Bayur, Hindistan Tarihi, I, 401, 428, 436, 446.
Ashvani Agrawal, Studies in Mughal History, Delhi 1983, s. 9-12, 26, 123, 136-138, 139-150, 154, 156-157, 169.
M. Mujeeb, Indian Muslims, New Delhi 1985, s. 248.
Sāqi Must’ad Khan, Maâsir-i ‘Ālamgiri (trc. Jadunath Sarkar), New Delhi 1986, s. 146, 157, 309.
“Aḥmednagar”, UDMİ, II, 167.
C. Collin Davies, “Nizâmşâh”, İA, IX, 328-329.
Z. A. Desai, “Ahmadnagar”, EIr., I, 665.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1989 yılında İstanbul’da basılan 2. cildinde, 171 numaralı sayfada yer almıştır.