ANS (Benî Ans)

Mezhic’in bir kolu olan ve Kahtânîler’e mensup bulunan Ans kabilesinin kurucusu Ans b. Mâlik’in (Mezhic) nesebi Kehlân b. Sebe’e dayanır. Yemen Necd’inde Beynûn ve çevresinde yaşayan bu kabilenin müslüman oluşuna dair kaynaklarda bilgi yoktur. Yalnız Ans kabilesinden Rebîa b. Revâ’nın Medine’ye gelip Hz. Peygamber ile görüştükten sonra müslüman olduğu ve yurduna dönmek üzere Medine’den ayrıldıktan birkaç gün sonra yolda vefat ettiği bilinmektedir. Bu kabilenin mensup olduğu Mezhicoğulları’nın da İslâmiyet’i kabul edişine dair bilgi verilmemektedir. Mezhic’in kollarından olan Murâd ve Zübeyd kabilelerinin İslâm’a girişleri anlatılırken Ferve b. Müseyk el-Murâdî’nin Mezhic’in kollarına vali, Hâlid b. Saîd b. Âs’ın da zekât âmili olarak tayinlerinden söz edilmesi, Ans kabilesinin onlarla birlikte İslâmiyet’i kabul ettiklerini hatıra getirmektedir.

Ans kabilesi ilk devir İslâm tarihinde bazı mensupları dolayısıyla meşhur oldu. Mekke devrinde müslüman olan Yâsir ile oğlu Ammâr bu kabilenin Yâm koluna, San‘a’da peygamberlik iddiasında bulunan Esved el-Ansî ise Mâlik koluna mensup idiler. Yine bu kabileden olan Yezîd b. Hür el-Ansî, Dımaşk’ta Muâviye ve oğlu Yezîd’in sâhibü’ş-şurtası idi. Ans’ın oğlu Azîz’in soyundan gelenler Şam’a yerleştiler ve zaman zaman siyasette aktif rol oynadılar. Mervân b. Hakem’i iktidara geçmeye davet edenler Ansîler’dir. Kabileden bazı grupların Endülüs’e giderek Yahsub Kalesi çevresine yerleştikleri de bilinmektedir.

BİBLİYOGRAFYA

İbn Sa‘d, eṭ-Ṭabaḳāt, I, 342-343.

İbn Habîb, el-Muḥabber, s. 373.

İbn Düreyd, el-İştiḳāḳ, s. 415.

İbn Hazm, Cemhere, s. 405-406.

Bekrî, Muʿcem, I, 298.

Sem‘ânî, el-Ensâb (nşr. Muhammed Avvâme – Riyâzî Murâd), Dımaşk 1979 ⟶ Beyrut 1401/1981, IX, 79-81.

İbn Hacer, el-İṣâbe, I, 508.

Kehhâle, Muʿcemü ḳabâʾili’l-ʿArab, Beyrut 1968, II, 847-848.

M. Âsım Köksal, İslâm Tarihi, İstanbul 1981, X, 169-171.

Mustafa Fayda, İslâmiyetin Güney Arabistan’a Yayılışı, Ankara 1982, s. 58-59, 108-110, 116-118.