ASHÂBÜ’l-VÜCÛH Şâfiîler’in müctehidlerle ilgili sınıflandırmalarına göre, mezhep imamının usul ve kaidelerine bağlı kalarak ictihadda bulunan fıkıh âlimleri.
Müellif: Mehmet Esat Kılıçer
Nevevî’nin yaptığı tasnifte “müntesib müctehidler” çerçevesinde mütalaa edilen bu âlimler, delil ve görüşlerinde mezhep imamına bağımlı olmayan “mutlak müntesib müctehidler”den sonra gelirler ve ictihadda bulunurken imamlarının koyduğu usul ve kaideleri aşmazlar. Delillerden hüküm çıkarma konusunda kabiliyetleri tamdır. Mezhep imamından görüş nakledilmeyen konularda onun usulünü uygulayarak ictihadda bulunurlar. “Mezhepte müctehid” diye de anılan bu âlimler Hanefîler’in tasnifinde “mesâilde müctehid” ve ashâbü’t-tahrîc tabakalarına tekabül etmektedir (ayrıca bk. İbn Kayyim, IV, 212-215; Dihlevî, s. 70-71).
BİBLİYOGRAFYA
Nevevî, el-Mecmûʿ, I, 43-44.
İbn Kayyim el-Cevziyye, İʿlâmü’l-muvaḳḳıʿîn, IV, 212-215.
İbn Emîru Hâc, et-Taḳrîr, III, 348.
Şah Veliyyullah ed-Dihlevî, el-İnṣâf, Beyrut 1983, s. 70-71.
Leknevî, el-Fevâʾidü’l-behiyye, s. 104-105.
M. Seyyid Bey, Usûl-i Fıkıh, İstanbul 1333, I, 245.
M. Ebû Zehre, eş-Şâfiʿî, Kahire 1367/1948, s. 388.
Muhammed Hasan Heyto, el-İctihâd ve ṭabaḳātü müctehidî eş-Şâfiʿiyye, Beyrut 1409/1988, s. 40-47.
Bu madde TDV İslâm Ansiklopedisi’nin 1991 yılında İstanbul’da basılan 3. cildinde, 472 numaralı sayfada yer almıştır.