Yaşar Kaplan. Doğu Hıristiyanları Nesturiler (2023)

Yaşar Kaplan. Doğu Hıristiyanları Nesturiler: tarih, inanç, ritüel. Editör: Melike Işık Durmaz, Seri: İletişim – 3261, Tarih – 170. İstanbul: İletişim yayınları, 2023, 456 s. ISBN 9789750534553

Doğu Kilisesi, Hıristiyanlık tarihinde özel bir yere sahip. Roma İmparatorluğu’nun doğusunda kök salmış, Batı kiliseleri tarafından ötekileştirilmiş, siyasi etkileri derin biçimde hissetmiş ve kendine özgü inanışlar, ritüeller geliştirmiş kadim bir kilise…

Doğu Hıristiyanları Nesturiler: Tarih, İnanç, Ritüel; Part, Sasani, Müslüman ve Moğol yönetimlerinin gölgesinde gelişen Doğu Kilisesi geleneğini, hem Hıristiyan dünyasında hem de geniş doğu coğrafyasında yaşanan siyasal-toplumsal gelişmelerle bağlantılı olarak anlatıyor. Teolojik tartışmalar etrafında çok temel soruları ele alıyor: İsa Mesih’in şahsında ilahi ve beşeri tabiatlar nasıl birleşti? Kutsal Ruh neye işaret eder? Vaftiz, Kutsal Haç, oruç ve dua törenlerinin anlamı nedir? Kitap, tüm bu soruların cevabını ararken Hıristiyanlık içindeki ayrışmaların kökenini de ayrıntılı biçimde tartışıyor.

Sadece dinler tarihi değil medeniyetler tarihi açısından da ufuk açıcı olan bu çalışma, alanında önemli bir boşluğu dolduruyor.

“Doğu Kilisesi’nin kendine özgü tarihsel gelişiminin en önemli özelliği, tarih boyunca yabancıların hâkimiyeti altında yaşamasıdır. Normalde Hıristiyan bir hamiden mahrum olmasının, kilise açısından birçok olumsuz sonuç doğuracağı düşünülebilir. Ancak çalışmamızda elde edilen veriler durumun tam olarak böyle olmadığını, aksine Doğu Kilisesi’nin kendi özgünlüğünü koruması ve geliştirmesi açısından olumlu bir işlev gördüğünü ortaya koymuştur.”

Yazar hakkında

Yaşar Kaplan 1981 yılında Hakkâri’nin Çukurca (Çelê) ilçesinde doğdu. Selçuk Üniversitesi İlahiyat  Fakültesi’nde lisans eğitimini tamamladı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi’nde Dinler Tarihi alanında “Günümüz Yezidiliği” ve Kürdoloji alanında da “Destana Kela Dimdim û Xanê Lepzêrîn, Lêkolîneke Edebî û Dîrokî” isimli iki yüksek lisans programını bitirdi. Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dinler Tarihi alanında “Nesturi Kilisesinin Temel İnanç ve Uygulamalarının Teşekkül Süreci” isimli doktora çalışmasını yaptı. Doktora çalışması esnasında Cambridge Üniversitesi, Asya ve Orta Doğu Araştırmaları Fakültesi’nde bir yıl boyunca misafir araştırmacı olarak bulundu. Halen Hakkâri Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dinler Tarihi alanında akademisyen olarak görev yapmaktadır. Dinler Tarihi, Kürt Tarihi ve Kürt Halk Edebiyatı alanlarında çalışmalarını sürdürmektedir. Günümüz Yezidiliği (2013), Kaniya Stranan (2015), Beyt û Destanên Kurdî (2019) ve Destana Kela Dimdim û Xanê Lepzêrîn, Lêkolîneke Edebî û Dîrokî (2019) isimli çalışmaları bulunmaktadır. Bunların yanı sıra birçok makale ve röportajı yayımlanmıştır.

Kapak: Kutsal Athos Dağı’ndaki Kutsal Megistis Lutras Manastırı’nda yer alan, III. Ekümenik Konsil’i (İznik) betimleyen bir fresk (16. yüzyıl).